Viêm khớp gối là gì? Triệu chứng và cách nhận biết sớm

Viêm khớp gối thường xảy ra do vùng gối phải hoạt động nhiều hoặc bị tổn thương dưới lực tác động mạnh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, hạn chế khả năng vận động và làm giảm chất lượng cuộc sống. Bài viết sau đây, hãy cùng Optimal365 Chiropractic tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân gây bệnh, dấu hiệu nhận biết sớm và những phương pháp điều trị viêm khớp gối hiệu quả, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng. 

1. Viêm khớp gối là gì?

Khớp gối là nơi kết nối giữa xương đùi, xương chày và xương bánh chè. Đây là khớp chịu trọng lượng chính của cơ thể, được bao phủ bởi sụn khớp để giảm ma sát và hấp thụ lực. Khớp gối được hỗ trợ bởi dây chằng, màng hoạt dịch và sụn chêm, giúp đảm bảo sự linh hoạt và ổn định trong các hoạt động như đứng, đi, chạy, và nhảy.

Tuy nhiên, khi khớp gối bị tổn thương hoặc thoái hóa, các vấn đề như viêm khớp gối có thể xảy ra. Viêm khớp gối là tình trạng tổn thương hoặc mài mòn phần sụn bao phủ đầu xương ở khớp gối. Khi bề mặt sụn mất đi sự trơn láng, dần trở nên thô ráp, xù xì sẽ khiến các xương khớp cọ xát vào nhau chặt hơn khi cử động, từ đó tăng ma sát và gây đau. Ngoài ra, điều này còn làm giảm khả năng hấp thụ chấn động của sụn khớp, dẫn đến các triệu chứng như đau nhức và khó khăn khi vận động. Viêm khớp gối không chỉ khiến người bệnh khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh hoạt hàng ngày nếu không được điều trị sớm. 

Các giai đoạn phát triển của viêm khớp gối 

Chứng viêm khớp gối thường tiến triển âm thầm qua bốn giai đoạn, mỗi giai đoạn biểu hiện những mức độ tổn thương khác nhau: 

• Giai đoạn sớm

Trên kết quả hình ảnh X-quang cho thấy sự xuất hiện của những gai nhỏ trên vùng khớp gối, sụn có dấu hiệu bị tổn thương nhẹ. Ở giai đoạn này, chứng viêm chỉ mới hình thành nên người bệnh khó cảm nhận được đau đớn, khó chịu. Sự hao mòn của khớp còn khá nhỏ nên chưa bộc lộ thành cơn đau. 

• Giai đoạn nhẹ

Phần khớp gối đã phát triển nhiều gai hơn, lớp sụn chen giữa xương bắt đầu bị mỏng dần. Lúc này, người bệnh đã có thể cảm nhận được những dấu hiệu bất thường ở khớp gối. Chẳng hạn như thấy đau đầu gối sau khi chạy bộ hoặc cứng khớp sau thời gian nghỉ ngơi dài. Cơn đau thoáng qua khi đứng lên hoặc ngồi xuống nhưng không dữ dội.

• Giai đoạn giữa

Khoảng cách giữa hai đầu xương bị thu hẹp, phần sụn khớp tổn hại nặng có thể nhìn rõ qua hình ảnh X-quang. Ở giai đoạn này, người bệnh thấy đau đớn thường xuyên khi vận động, dù là vận động đơn giản nhất. Cùng với đó là tình trạng cứng khớp vào mỗi buổi sáng khi ngủ dậy. Ngoài ra, người bệnh còn bị sưng đỏ, nóng khớp.

• Giai đoạn nặng

Khoảng cách giữa hai đầu xương rất hẹp, xuất hiện tình trạng xương chồng lên xương, sụn khớp bị vỡ thành nhiều mảnh hoặc mất đi hoàn toàn, dịch sụn khớp còn rất ít. Với trường hợp nặng có thể làm biến dạng xương. Lúc này, người bệnh thường xuyên phải chịu đựng cơn đau khớp gối dữ dội, khớp gối đông cứng dẫn đến bất động, không thể di chuyển như người bình thường. Hầu hết bệnh nhân bị biến dạng khớp gối và rất khó để khôi phục hoàn toàn.

2. Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp gối

Tình trạng viêm khớp gối có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là yếu tố lão hóa do tuổi tác. Khi tuổi càng lớn thì xương khớp càng dễ bị thoái hóa do chức năng tạo sụn và dịch khớp bị suy yếu dần, từ đó dẫn đến các bệnh lý xương khớp như viêm khớp đầu gối. 

Bên cạnh yếu tố tuổi tác, chứng viêm khớp đầu gối còn có thể xảy ra do các bệnh lý như sau: 

• Thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối có nguyên nhân do lão hóa tự nhiên hoặc bị tổn thương do tai nạn, vận động quá sức, thói quen ngồi xổm, ăn uống thiếu chất… Người bệnh thường cảm thấy đau ở mặt trước và trong khớp gối, mức độ đau tăng thêm mỗi khi vận động. Ngoài ra, còn xuất hiện âm thanh lụp cụp khi gấp duỗi khớp gối.

• Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý mãn tính xảy ra khi hệ thống miễn dịch nhầm lẫn và tấn công vào các mô cơ khỏe mạnh. Từ đó gây nên tình trạng viêm, sưng đỏ các khớp, bao gồm cả khớp gối. Về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sụn khớp, màng hoạt dịch, đầu xương dưới sụn dẫn đến đau và cứng khớp, thậm chí là biến dạng khớp, dính khớp.

• Bàn chân bẹt

Bàn chân bẹt là tình trạng lòng bàn chân bằng phẳng và thiếu vòm cong tự nhiên (độ lõm) như bình thường. Đây là cấu trúc giúp cơ thể chịu lực, đi đứng nhẹ nhàng và giảm phản lực từ mặt đất. 

Do đó, người bệnh bàn chân bẹt thường cảm thấy đau nhức khó chịu ở bàn chân do bị căng cơ và dây chằng quá mức. Ngoài ra còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác, gây căng thẳng dây chằng đầu gối, làm lệch khớp gối và gia tăng nguy cơ thoái hóa khớp gối.

• Bong gân

Bong gân xảy ra khi dây chằng khớp gối bị căng giãn quá mức hoặc bị rách, thường có nguyên nhân do bị chấn thương, vận động quá mạnh hoặc sai cách. Bong gân khớp gối rất phổ biến với người chơi thể thao, đặc biệt là các môn đối kháng như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền…

Người bệnh bong gân khớp gối phải đối mặt với cơn đau nhức dữ dội khi vừa bị chấn thương, sưng to, bầm tím vùng đầu gối. Đồng thời giảm vận động tại khớp tổn thương, cứng khớp, kẹt khớp trong một khoảng thời gian.

• Viêm bao hoạt dịch gối

Viêm bao hoạt dịch gối là tình trạng viêm túi chứa dịch lỏng ở phần khớp gối. Tác dụng của bao hoạt dịch là giảm ma sát, đồng thời làm miếng đệm chịu lực giữa hai đầu xương, giúp gân, dây chằng xung quanh hoạt động trơn tru. Tình trạng này thường xảy ra do chấn thương, áp lực lớn kéo dài hoặc vận động khớp gối quá mức hoặc một số biến chứng từ bệnh lý viêm xương khớp.

Triệu chứng thường gặp cảm giác ấm nóng, sưng và đau nhức khớp gối khi đi lại, mức độ đau không thuyên giảm nhiều dù ở trạng thái nghỉ ngơi. Về lâu dài, nếu không can thiệp sớm có thể dẫn đến biến dạng khớp, dính khớp hoặc tràn dịch khớp. Thậm chí bị teo yếu cơ, suy giảm chức năng vận động, cuối cùng là tàn phế.

• Trật khớp

Trật khớp là tình trạng 3 xương của cấu trúc gối bị lệch ra khỏi vị trí thẳng hàng bình thường. Nguyên nhân phổ biến là do té ngã, tai nạn giao thông hoặc chấn thương thể thao. Dấu hiệu phổ biến là cơn đau nhói dai dẳng không ngừng, sưng tấy và bầm tím ở vùng đầu gối. Người bệnh khó có thể cử động hay duỗi chân, thậm chí không thể thực hiện các chuyển động đơn giản như đi lại.

3. Đối tượng nào dễ mắc viêm khớp gối?

Hiện tượng viêm khớp gối thường xảy ra với các đối tượng là:

• Người cao tuổi (trên 60 tuổi).
• Người làm nghề lao động chân tay, mang vác nặng, thường xuyên đứng lâu (trên 2 tiếng/ngày), gập gối và đi lại nhiều (trên 3km/ngày).
• Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp đầu gối cao hơn so với nam giới.
• Người bị thừa cân, béo phì, không thường xuyên vận động.
• Người có thành viên gia đình bị viêm khớp đầu gối.
• Người hay chịu căng thẳng, lo âu kéo dài. Nguyên nhân là cơ thể sản sinh các hóa chất gây căng thẳng thần kinh làm phân hủy hệ thống miễn dịch. Từ đó làm tăng nguy cơ đau khớp hoặc viêm khớp.
• Vận động viên thể thao từng bị chấn thương đầu gối (trật khớp xương bánh chè, vỡ sụn khớp, vỡ xương đầu gối…).

4. Triệu chứng viêm khớp gối

Những triệu chứng phổ biến khi bị viêm khớp gối là:

• Đau nhức khớp gối

Người bệnh thường thấy đau nhức âm ỉ vùng khớp gối, một vài trường hợp có thể khởi phát cơn đau đột ngột, thường gặp vào buổi sáng sau khi tỉnh dậy hoặc sau giấc ngủ ngắn giữa trưa. Khi bệnh tiến triển nặng, cơn đau nhức có thể xuất hiện bất cứ thời điểm nào, thậm chí làm gián đoạn giấc ngủ của người bệnh.

• Sưng đỏ và cảm giác ấm nóng quanh khớp gối

Chứng viêm khớp đầu gối làm tăng tích tụ chất lỏng, khiến khớp bị sưng phồng, tấy đỏ lên. Người bệnh có thể cảm nhận được ấm nóng quanh khớp sưng khi chạm tay vào.

• Âm thanh bất thường khi di chuyển khớp gối

Khi di chuyển, bạn có thể nghe thấy tiếng lục cục hoặc lạo xạo phát ra từ khớp gối. Điều này thường do sự suy giảm chất dịch khớp và sự mài mòn sụn gây ra. Bề mặt xương thô ráp và sự hình thành gai xương khiến các chuyển động trở nên không trơn tru, tạo ra âm thanh khi hai bề mặt xương tiếp xúc. Đây là biểu hiện điển hình của thoái hóa khớp hoặc viêm khớp dạng thấp.

• Khó khăn khi vận động

Các sụn khớp bảo vệ đầu xương bị hao mòn khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn khi vận động, ngay cả với những động tác đơn giản như duỗi gập đầu gối hay đứng lên, ngồi xuống. Tầm vận động của gối bị suy giảm, gây nhiều trở ngại cho đời sống sinh hoạt hàng ngày.

• Mất không gian khớp xung quanh đầu gối

Sụn khớp đóng vai trò như lớp đệm bảo vệ xương và duy trì không gian giữa các bề mặt khớp. Khi sụn bị bào mòn hoặc phá vỡ do viêm khớp, khoảng cách này giảm đi, khiến xương tiếp xúc trực tiếp và gây đau nhức. Sự thay đổi này có thể được phát hiện qua các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương của khớp.

• Biến dạng cấu trúc đầu gối

Trong giai đoạn nghiêm trọng, viêm khớp gối có thể dẫn đến sự biến dạng cấu trúc của khớp. Tình trạng sưng viêm kéo dài làm tổn thương nghiêm trọng đến gân và sụn, dẫn đến thay đổi hình dạng của đầu gối. Các cơ xung quanh có thể yếu đi, khiến khớp bị lệch hoặc cong vẹo. Tùy vào mức độ tổn thương, đầu gối có thể hướng vào trong hoặc cong ra ngoài, ảnh hưởng lớn đến khả năng di chuyển và sinh hoạt hàng ngày. 

5. Viêm khớp gối có nguy hiểm không ?

Viêm khớp gối là tình trạng nguy hiểm. Từ viêm khớp đầu gối có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng vận động của người bệnh. Khi sụn và xương bị mài mòn, gai xương mọc thêm đẩy xương ra khỏi vị trí ban đầu, khiến khớp gối trở nên không ổn định, dễ bị trật hoặc khó kiểm soát khi cử động.khiến đầu gối bị mất vững. 

Về lâu dài có thể gây teo cơ, biến dạng khớp hoặc dính khớp, thậm chí bại liệt và tàn phế. Có trường hợp người bệnh bị thấp khớp cấp, làm tổn thương van tim và dẫn đến các bệnh tim mạch. Một số trường hợp, người bệnh có thể xuất hiện khối u ở sau đầu gối, được gọi là u nang Baker hoặc u nang khoeo.                          

Đây là tình trạng đầu gối sưng to và tụ dịch ở phía sau đầu gối, xảy ra khi khe khớp nối phình ra qua một vết rách nhỏ của bao khớp, sau đó khiến dịch khớp bị mắc kẹt trong chỗ phình. U nang Baker không thường gây đau nhưng có trường hợp chúng bị vỡ làm rò rỉ dịch khớp xuống bắp chân, gây cơn đau nhói dữ dội, sưng và đỏ bắp chân.

Ngoài ra, bị viêm khớp gối cũng có thể làm thay đổi cách đi lại hoặc mang vác đồ nặng của người bệnh. Điều này sẽ ảnh hưởng xấu đến các khớp xương khác trên cơ thể, chẳng hạn như khớp hông.

6. Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm khớp gối

Để chẩn đoán bệnh viêm khớp gối, bác sĩ thường thực hiện các phương pháp như sau:

• Kiểm tra triệu chứng lâm sàng: Người bệnh thực hiện các động tác để bác sĩ kiểm tra tầm vận động của khớp, tình trạng biến dạng khớp và những dấu hiệu xương khớp bất thường khác.
• Xét nghiệm: Tùy vào tình trạng của bệnh nhân mà bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang, MRI hoặc làm xét nghiệm dịch khớp để phát hiện những bất thường trong khớp gối.

7. Các phương pháp điều trị viêm khớp gối

Nguyên tắc điều trị viêm khớp gối là giảm đau nhanh chóng và phục hồi chức năng vùng khớp gối, giúp cải thiện chức năng vận động của người bệnh. Một số cách điều trị viêm khớp gối phổ biến như sau:

• Dùng thuốc giảm đau

Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol và thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAID) được sử dụng phổ biến để xoa dịu cơn đau do viêm khớp đầu gối. Tuy nhiên, khi dùng thuốc phải tham khảo ý kiến bác sĩ về liều lượng và cách dùng để tránh nguy cơ tác dụng phụ nguy hiểm. Ngoài ra, đây cũng chỉ là giải pháp làm giảm đau tạm thời và cơn đau có thể tái phát sau này.

• Phẫu thuật

Phẫu thuật là giải pháp cuối cùng cho người bệnh viêm khớp đầu gối và thường được áp dụng khi các phương pháp điều trị khác không phát huy hiệu quả như mong muốn. Tuy nhiên, phẫu thuật thường tiềm ẩn nhiều rủi ro nguy hiểm và bệnh nhân cũng cần nhiều thời gian để lành vết thương hơn.

• Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic)

Hiện nay, điều trị viêm khớp gối bằng phương pháp Trị liệu thần kinh cột sống – Nắn chỉnh Chiropractic đang được nhiều bệnh nhân lựa chọn. Đội ngũ bác sĩ tại Optimal365 Chiropractic đến từ Mỹ, với hơn 20 năm kinh nghiệm sẽ nắn chỉnh cấu trúc xương khớp bị sai lệch làm tăng áp lực lên khớp gối. Từ đó giải phóng chèn ép, hỗ trợ khôi phục cấu trúc khớp gối quay về vị trí tự nhiên, xoa dịu cơn đau mà không cần tiêm, không dùng thuốc, không phẫu thuật.

Tại Optimal365 Chiropractic, chúng tôi áp dụng công nghệ điều trị tiên tiến để giúp giảm tình trạng viêm khớp gối một cách hiệu quả. Bao gồm trị liệu bằng laser công suất cao, giúp giảm đau và giảm viêm một cách nhanh chóng, đồng thời kích thích quá trình tự chữa lành tự nhiên của cơ thể. 

Ngoài ra còn có phương pháp điều trị không xâm lấn bằng sóng xung kích (Shockwave Therapy), giúp phá vỡ các mô xơ cứng và kích thích lưu thông máu, từ đó thúc đẩy quá trình phục hồi. Máy kéo giãn cột sống được sử dụng để giảm áp lực lên khớp gối và các cấu trúc xung quanh, tạo điều kiện khôi phục sức khỏe tốt hơn. 

Máy điều trị laser cũng có vai trò quan trọng trong cải thiện lưu thông máu, tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng tại khớp gối, tăng tốc quá trình phục hồi. Tất cả những phương pháp trên đều được thực hiện trong môi trường chuyên nghiệp, giúp người bệnh sớm quay lại với cuộc sống sinh hoạt bình thường.

8. Dinh dưỡng dành cho người bị viêm khớp gối

Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng khi điều trị viêm khớp gối. Người bệnh cần thực hiện chế độ ăn khoa học, đầy đủ các nhóm chất và bổ sung thêm các thực phẩm tốt cho xương khớp như sau:

• Thực phẩm chứa nhiều axit béo omega-3 giúp kháng viêm hiệu quả, có nhiều trong cá nước lạnh như cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích…
• Nước hầm xương ống hoặc sụn sườn bò có chứa nhiều chondroitin và glucosamine, là những hợp chất cấu thành  sụn khớp. Ngoài ra, nước hầm xương còn cung cấp lượng canxi dồi dào cho cơ thể, rất tốt cho sức khỏe xương khớp.
• Tiêu thụ luân phiên các loại thịt heo, tôm, cua, thịt gia cầm để bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng.
• Các loại ngũ cốc, hạt, rau xanh giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống oxy hóa tốt.
• Các loại trái cây như thơm, đu đủ, chanh, cam, bưởi… chứa nhiều vitamin C và men kháng viêm, giúp cơ thể kháng viêm hiệu quả, đồng thời tăng cường sự dẻo dai cho khớp.

9. Biện pháp phòng tránh viêm khớp gối

Viêm khớp gối có thể xảy với bất cứ đối tượng nào nên mỗi người cần chủ động phòng ngừa bệnh bằng cách ngăn chặn yếu tố nguy cơ trong cuộc sống hàng ngày, bao gồm:

• Kiểm soát cân nặng để tránh thừa cân, béo phì hoặc tăng cân đột ngột, giúp giảm áp lực lên khớp gối. 
• Hạn chế mang vác nặng để giảm nguy cơ chấn thương khớp gối.
• Bổ sung các dưỡng chất và vitamin tốt cho xương khớp như canxi, vitamin D, và omega-3 để hỗ trợ sức khỏe khớp.
• Thực hiện tư thế đúng khi lao động và trong sinh hoạt.
• Tập luyện thể dục thể thao điều độ, tránh tập quá sức.
• Có thể cân nhắc dùng thêm thực phẩm chức năng hỗ trợ xương khớp nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Viêm khớp gối gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề nếu không điều trị kịp thời. Chính vì vậy, người bệnh nên đến gặp bác sĩ sớm khi phát hiện những biểu hiện của viêm khớp gối để được thăm khám và tư vấn phương pháp điều trị hiệu quả nhất.