Đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là bệnh lý xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: viêm, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống, hẹp ống sống hoặc có khối u nang trên cột sống dẫn đến chèn ép các rễ thần kinh thắt lưng. Trong đó, rễ thần kinh L5-S1, L4-L5, và L3-L4 thường bị ảnh hưởng do chèn ép nhất và cơn đau lan dọc xuống hông, mông và xuống dưới chân. Đau thần kinh tọa ảnh hưởng đến khoảng 10% người trưởng thành trong suốt cuộc đời của họ. Theo nghiên cứu từ Spine Journal, tỷ lệ mắc bệnh đau thần kinh tọa cao hơn ở nam giới trong độ tuổi từ 30 đến 50. Trong đó, có khoảng 20-30% bệnh nhân bị đau thần kinh tọa có nguy cơ tái phát triệu chứng sau điều trị. Nếu không được điều trị phù hợp, người bệnh phải đối mặt với những cơn đau dai dẳng, suy giảm chức năng vận động nghiêm trọng, thậm chí là bại liệt. Optimal365 Chiropractic sẽ cung cấp chi tiết từ A- Z về bệnh lý đau thần kinh tọa, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị trong bài viết sau.

Khái quát về bệnh đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là tình trạng đau dọc theo dây thần kinh tọa (dây thần kinh hông to) chạy từ lưng dưới qua mông và dọc xuống chân. Đây là dây thần kinh dày và dài nhất trong cơ thể, được cấu thành từ 5 rễ thần kinh:

• 2 rễ từ cột sống thắt lưng (L4 và L5).
• 3 rễ từ xương cùng (S1, S2, và S3).

Ở mỗi bên phải và trái của cơ thể sẽ có một dây thần kinh tọa chạy qua hông, mông, kéo xuống chân và kết thúc ở dưới đầu gối. Sau đó, bó sợi phân nhánh, tiếp tục chạy xuống bắp chân đến bàn chân và ngón chân.

Người bệnh thường gặp các triệu chứng như đau nhẹ đến dữ đội ở bất kỳ vị trí nào dọc theo bó sợi thần kinh tọa, như lưng dưới, hông, mông, chân. Một số trường hợp có thể bị yếu cơ chân, bàn chân, có cảm giác ngứa ran, khó chịu, tê bì như bị kim châm. Cơn đau thần kinh tọa thường được mô tả như một cơn đau buốt hoặc giống như bị điện giật, lan nhanh dọc theo đường đi của các dây thần kinh bị ảnh hưởng. Cơn đau thường tệ hơn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, và bệnh nhân có thể có cảm giác tê và đôi khi yếu ở chân bị bệnh.

Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa

Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây đau thần kinh tọa:

• Thoát vị đĩa đệm: Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân chính gây đau thần kinh tọa, chiếm khoảng 80% các trường hợp. Tình trạng này xảy ra khi đĩa đệm cột sống bị thoát vị, dẫn đến áp lực lên rễ thần kinh thắt lưng hoặc xương cùng. Khi đĩa đệm bị trượt hoặc rách, phần nhân nhầy bên trong đĩa đệm tràn ra ngoài qua điểm yếu ở thành ngoài, gây chèn ép lên dây thần kinh tọa và dẫn đến đau.
• Thoái hoá đĩa đệm : Đĩa đệm giữa các đốt sống hao mòn theo thời gian và theo quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể. Khi các đĩa đệm bị mòn, chúng sẽ dần bị rút ngắn về chiều cao, dẫn đến việc hẹp các đường dẫn truyền thần kinh (hẹp ống sống). Tình trạng này thường gây áp lực lên các rễ thần kinh tọa, dẫn đến triệu chứng đau nhức thường gặp.
• Gai cột sống: Sự hình thành gai xương ở các khớp và đốt sống trong quá trình lão hoá có thể chèn ép dây thần kinh ở vùng lưng dưới.
• Chấn Thương Cột Sống Thắt Lưng hoặc Dây Thần Kinh Tọa: Các chấn thương trực tiếp (chấn thương thể thao, tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động) có thể gây tổn thương và áp lực lên dây thần kinh tọa.
• Các Khối U trong Ống Sống Thắt Lưng: Các khối u hoặc u nang hình thành trong ống sống thắt lưng, gây chèn ép rễ thần kinh toạ.
• Tăng cân : Tăng cân, đặc biệt là béo phì hoặc khi mang thai, tạo ra áp lực lớn lên cột sống, cơ lưng và dây thần kinh tọa. Áp lực này làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm hoặc các vấn đề về cột sống, gây chèn ép dây thần kinh tọa.
• Bệnh tiểu đường: Bệnh tiểu đường khi không được kiểm soát tốt có thể gây tổn thương đến các dây thần kinh. Tổn thương thần kinh do tiểu đường không chỉ ảnh hưởng đến các chi mà còn có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh tọa, gây ra các triệu chứng như đau, tê hoặc yếu ở chân và lưng dưới.
• Hội Chứng cơ hình lê: Khi cơ hình lê nằm sâu trong mông co thắt, căng hoặc bị chấn thương do hoạt động quá mức gây áp lực lên dây thần kinh tọa và dẫn đến đau. Hội chứng này còn được gọi là “đau thần kinh tọa do ví” vì thói quen để ví vào túi sau của quần (thường gặp ở nam giới) có thể gây chèn ép cơ mông và dây thần kinh tọa khi ngồi xuống.

Triệu chứng của đau thần kinh tọa là gì?

Triệu chứng đau thần kinh tọa có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, nhưng một số dấu hiệu điển hình và thường gặp bao gồm:

• Đau nhức ở lưng dưới, lan xuống phần hông và mông, kéo dài đến chân và các ngón chân. Mức độ đau có thể từ nhẹ, đau nhói hoặc đau đớn dữ dội như bị điện giật.
• Bệnh nhân có thể cảm thấy tê bì hoặc ngứa ran dọc theo con đường dây thần kinh tọa, từ lưng dưới đến chân.
• Một vài trường hợp, người bệnh sẽ cảm thấy yếu cơ ở chân và bàn chân làm giảm khả năng di chuyển và gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày. Điều này thường xảy ra khi dây thần kinh tọa bị chèn ép nghiêm trọng.
• Cơn đau có thể xảy ra ở một hoặc cả hai chân.

Thông thường, cơn đau thần kinh tọa có thể tự giảm dần theo thời gian. Tuy nhiên, nếu cơn đau ngày càng nghiêm trọng, kéo dài hơn một tuần, hoặc trở nên không thể chịu đựng được, người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị. Đặc biệt, nếu gặp phải cơn đau đột ngột và dữ dội ở lưng hoặc chân, cảm giác yếu cơ chân, mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang hoặc nếu cơn đau xảy ra sau tai nạn, người bệnh cần được chăm sóc khẩn cấp và điều trị kịp thời để xử lý tình trạng đau thần kinh tọa.

Phân biệt triệu chứng đau thần kinh tọa và các bệnh lý khác

Mặc dù đều là cơn đau tại vùng lưng, hông nhưng các triệu chứng của đau thần kinh tọa vẫn có sự khác biệt với các bệnh lý khác như thoát vị địa đệm hoặc hội chứng cơ hình lê. Cụ thể:

• Đau thần kinh tọa : Người bệnh đau nhói vùng lưng dưới, cơn đa xuất hiện theo đường đi của dây thần kinh tọa lan xuống dưới hông, phần chân và tăng mạnh về mức độ khi ngồi. Người bệnh có cảm giác ngứa ran hoặc nóng rát gan bàn chân, yếu cơ chân, tê bì và di chuyển khó khăn vì cơn đau xuất hiện ở một hoặc cả hai chân.
• Thoát vị đĩa đệm : Người bệnh bị đau cục bộ ở lưng dưới và có thể lan ra cả hai bên cơ thể. Cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội và tăng dần khi ho, hắt hơi hoặc cử động mạnh.
• Hội chứng cơ hình lê : Cơn đau xuất phát từ cơ hình lê bị co cứng, bó chặt và thường không xuất hiện ở mặt ngoài đùi. Hội chứng cơ hình lê thường gây đau chủ yếu ở vùng mông, có thể lan xuống chân, nhưng không nhất thiết phải dọc theo toàn bộ con đường dây thần kinh. Người bệnh có thể đỡ đau hơn khi đi bộ hướng bàn chân ra ngoài vì tư thế này có thể làm giảm sự bó chặt của cơ hình lê.

Biến chứng của bệnh đau thần kinh tọa nếu không điều trị từ sớm

Nếu không được điều trị kịp thời, đau thần kinh tọa có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Suy giảm chức năng vận động : Cơn đau kéo dài và nghiêm trọng làm giảm khả năng vận động và cử động khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc đứng, đi lại hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Yếu cơ : Trong trường hợp dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng thì sẽ ảnh hưởng xấu đến hệ cơ, dẫn đến tình trạng yếu và teo cơ. Áp lực lâu dài lên dây thần kinh có thể gây yếu cơ ở chân hoặc bàn chân, bao gồm chứng thả bàn chân (còn gọi foot drop, bàn chân rớt, tổn thương thần kinh mác) khiến chân bị tê bì liên tục và không thể đi lại được.
• Tê bì và mất cảm giác : Dây thần kinh bị chèn ép có thể dẫn đến cảm giác tê bì hoặc mất cảm giác hoàn toàn dọc theo con đường dây thần kinh, làm tăng nguy cơ bị thương cho người bệnh.
• Mất chức năng ruột hoặc bàng quang: Trong trường hợp có chèn ép nghiêm trọng lên các rễ thần kinh ở phần cuối của tủy sống, bệnh nhân có thể gặp vấn đề về kiểm soát ruột và bàng quang, bao gồm mất kiểm soát hoặc khó khăn trong việc tiểu tiện.

Các phương pháp chẩn đoán đau thần kinh tọa hiện nay

Đánh giá lâm sàng

Khi đến bệnh viện hoặc phòng khám, các bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân về triệu chứng, lịch sử bệnh lý và khám thực thể bao gồm kiểm tra cơ lực, phản xạ và cảm giác để đánh giá tình trạng tổn thương thần kinh (các triệu chứng như đau, tê bì, yếu cơ, và kiểm tra năng cử động của bệnh nhân). Từ đó sàng lọc các nguy cơ, loại bỏ khả năng mắc bệnh khác. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 6 tuần hoặc có dấu hiệu tổn thương thần kinh, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như MRI hoặc CT.

Kiểm tra khả năng vận động của cơ thể sẽ giúp bác sĩ xác định được vị trí, mức độ và nguyên nhân gây bệnh thần kinh tọa. Một số động tác kiểm tra thường gặp là:

• Bệnh nhân đi kiễng gót chân để xác định sức mạnh cơ bắp chân.
• Bệnh nhân nằm ngửa và nâng chân duỗi thẳng lên trần nhà. Bác sĩ sẽ hỏi bệnh nhân khi nào cảm thấy đau để xác định xem cơn đau có liên quan đến đĩa đệm. Đây là bài kiểm tra phổ biến để phát hiện cơn đau do chèn ép thần kinh.
• Thực hiện các động tác kéo căng cơ và chuyển động để xác định mức độ đau, cũng như kiểm tra sức mạnh và độ linh hoạt của cơ.

Chẩn đoán bệnh lý bằng hình ảnh

Với các trường hợp đau thần kinh tọa mãn tính hoặc có tổn thương thần kinh, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh bao gồm:

• Chụp X-quang: Được sử dụng để phát hiện các vấn đề cấu trúc trong cột sống, như bị gai cột sống hoặc hẹp ống sống.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc cột sống và giúp xác định vị trí và mức độ chèn ép dây thần kinh.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác nhất để phát hiện dấu hiệu thoát vị đĩa đệm, gai cột sống, hoặc các tình trạng bệnh lý gây chèn ép lên dây thần kinh tọa. MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về mô mềm và dây thần kinh.
• Điện cơ đồ (EMG): Đo hoạt động điện của cơ để xác định độ tổn thương của một hay nhiều rễ thần kinh và có thể loại trừ các bệnh lý giống đau thần kinh tọa, bao gồm liệt thần kinh mác chung, bệnh lý đơn dây thần kinh đa ổ, hoặc lệnh đa dây thần kinh.
• Đo tốc độ dẫn truyền thần kinh (NCS): Đo tốc độ và cường độ dẫn truyền của dây thần kinh để phát hiện bất thường trong hoạt động của dây thần kinh.
• Chụp tủy đồ: Thể hiện đĩa đệm hoặc đốt sống có đang chèn ép tủy gây ra cơn đau không.

Cách điều trị đau thần kinh tọa

Điều trị nội khoa

Một số loại thuốc chống viêm thường được sử dụng để làm giảm các cơn đau thần kinh tọa như: aspirin, acetaminophen, ibuprofen và naproxen. Tuy nhiên, cần lưu ý nếu đau thần kinh tọa do thoát vị đĩa đệm gây áp lực lên dây thần kinh, việc chỉ dùng thuốc giảm đau sẽ không giải quyết được nguyên nhân gốc của vấn đề.

Ngoài ra, việc tự ý sử dụng thuốc có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng như ảnh hưởng đến gan, thận và dạ dày. Để tìm ra phương pháp điều trị phù hợp, bệnh nhân cần được chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau thần kinh tọa và áp dụng liệu trình điều trị thích hợp.

Phẫu thuật thần kinh tọa

Phẫu thuật là phương án điều trị được chỉ định khi bệnh nhân không đáp ứng các phương pháp điều trị khác hoặc đã xuất hiện các biến chứng chèn ép rễ thần kinh nghiêm trọng (gây yếu cơ, đau mãn tính, hoặc mất kiểm soát tiêu tiểu). Lúc này, bác sĩ sẽ xác định và loại bỏ nguyên nhân gây chèn ép dây thần kinh tọa, bao gồm: gai cột sống, khối u, đĩa đệm bị thoát vị,…

Trị liệu thần kinh cột sống

Trị liệu Thần kinh cột sống, còn được gọi là Chiropractic, là phương pháp điều trị đau thần kinh tọa không cần dùng thuốc hoặc phẫu thuật, theo tiêu chuẩn của Mỹ. Bác sĩ Chiropractic sử dụng các kỹ thuật nắn chỉnh bằng tay nhẹ nhàng để đưa các đốt sống về đúng vị trí ban đầu, giảm áp lực lên đĩa đệm. Từ đó giải phóng áp lực chèn ép lên bó sợi thần kinh tọa hiệu quả.

Vật lý trị liệu phục hồi chức năng

Các bài tập vật lý trị liệu không những giúp điều chỉnh vị trí cột sống mà còn tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của các cơ, cải thiện tư thế, và giảm áp lực lên dây thần kinh tọa. Từ đó hỗ trợ phục hồi chức năng vận động của cơ xương khớp và ngăn ngừa bệnh đau thần kinh tọa tái phát trong tương lai.

Kết hợp trị liệu thần kinh cột sống và vật lý trị liệu

Kết hợp trị liệu thần kinh cột sống và vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị đau thần kinh tọa được nhiều bệnh nhân lựa chọn. Phương pháp này không chỉ tập trung vào việc giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cơn đau (giảm áp lực lên đĩa đệm và giải phóng áp lực từ dây thần kinh tọa) mà còn giúp kích hoạt cơ chế tự chữa lành của cơ thể một cách tự nhiên mà không cần dùng đến thuốc hay phẫu thuật.

Điều trị đau thần kinh tọa không xâm lấn tại Optimal365 Chiropractic

Hiện nay, phương pháp Nắn chỉnh thần kinh cột sống (Chiropractic) được coi là một giải pháp an toàn và hiệu quả trong việc điều trị đau thần kinh tọa. Bác sĩ sẽ thực hiện các kỹ thuật nắn chỉnh bằng tay nhẹ nhàng để đưa hệ xương khớp trở về vị trí đúng, giảm áp lực lên đĩa đệm và từ đó làm giảm áp lực chèn ép lên dây thần kinh tọa.

Tại Phòng khám Optimal365 Chiropractic , kim chỉ nam của chúng tôi là điều trị từ gốc căn nguyên gây bệnh nhằm ngăn ngừa sự tái phát của đau thần kinh tọa. Đồng thời, chúng tôi cam kết rút ngắn thời gian hồi phục tổn thương, giúp người bệnh nhanh chóng quay trở lại sinh hoạt hàng ngày và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Tại Optimal365 Chiropractic, người bệnh sẽ được chẩn đoán và điều trị chuyên sâu bởi đội ngũ bác sĩ Chiropractic từ Mỹ với hơn 20 năm kinh nghiệm, cùng các kỹ thuật viên chuyên môn cao. Đội ngũ chuyên viên y tế tại phòng khám sẽ đánh giá tình trạng của từng bệnh nhân để đưa ra phác đồ điều trị cá nhân hóa và tối ưu nhất

Giải pháp điều trị tại Optimal365 Chiropractic được chia thành 4 giai đoạn:

Nắn chỉnh Chiropractic: Can thiệp tận gốc từ căn nguyên gây bệnh đau thần kinh tọa

Bác sĩ tại Optimal365 Chiropractic thực hiện tái cấu trúc cột sống bằng cách nắn chỉnh các đốt sống về lại vị trí đúng, bảo tồn các dây thần kinh cột sống đi ngang qua các đốt sống một cách chính xác. Từ đó làm giảm chèn ép lên đĩa đệm và hệ thống dây thần kinh. Khoang đốt sống cũng được mở rộng để đưa đĩa đệm vào đúng vị trí ban đầu.

Phương pháp Chiropractic giúp kích thích cơ chế tự chữa lành của các mô cơ tổn thương, tăng tuần hoàn máu và chất dinh dưỡng để đẩy nhanh quá trình phục hồi. Từ đó giúp giảm đau và cải thiện sức đề kháng của cơ thể, góp phần vào việc phục hồi toàn diện và bền vững.

Vật lý Trị liệu chuyên sâu: Cải thiện sự linh hoạt và nâng tầm vận động

Đội ngũ kỹ thuật viên tại Optimal365 Chiropractic sẽ đồng hành cùng bệnh nhân và hướng dẫn các bài tập vật lý trị liệu chuyên sâu nhằm tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai của hệ cơ. Các bài tập này giúp giải quyết các cơn đau mãn tính một cách triệt để và hỗ trợ phục hồi cơ xương khớp bị tổn thương.

Ngoài ra, khi trị liệu cơ chuyên sâu, các điểm Trigger point (những điểm đau cơ) sẽ được điều trị để nâng tầm vận động và giảm đau cho các tình trạng bệnh lý cấp tính và mãn tính. Quy trình điều trị sẽ giúp cải thiện tuần hoàn dinh dưỡng, lưu thông máu và bạch huyết, nhằm nuôi dưỡng mô, tế bào và hệ cơ một cách hiệu quả hơn, góp phần vào quá trình phục hồi toàn diện.

Máy móc công nghệ cao: Chữa lành tổn thương thần kinh tọa từ sâu bên trong mô cơ

Điều trị đau thần kinh toạ bằng hệ thống máy móc công nghệ cao bao gồm máy kéo giãn cột sống, điện xung trị liệu và siêu âm trị liệu giúp tái tạo cấu trúc mô tổn thương và giảm áp lực lên các đĩa đệm và dây thần kinh, tạo điều kiện cho nhân nhầy thoát vị trở về vị trí ban đầu. Ngoài ra, hệ thống máy móc trị liệu công nghệ cao còn hỗ trợ giảm đau, kích thích quá trình chữa lành mô và giảm sưng viêm cấp tốc, ức chế sự co thắt cơ và tăng tuần hoàn tại khu vực tổn thương.

Phương pháp phòng ngừa đau thần kinh tọa

Để phòng ngừa và hạn chế tái phát bệnh đau thần kinh tọa, bạn có thể thực hiện những lưu ý sau:

• Tập thể dục thường xuyên: Giúp tăng cường sức mạnh hệ cơ và sự dẻo dai của phần lưng, đặc biệt là nhóm cơ cốt lõi như cơ bụng và cơ lưng dưới. Các bài tập như nâng tạ nhẹ, plank, và các bài tập giãn cơ sẽ rất hữu ích với tình trạng đau thần kinh toạ.
• Duy trì tư thế ngồi thích hợp : Sử dụng ghế có hỗ trợ lưng, tay vịn và chân đế xoay khi ngồi học và làm việc. Người bệnh cũng có thể đặt thêm một chiếc gối nhỏ hoặc khăn cuộn phía sau lưng để giữ đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống. Khi ngồi, lưu ý giữ lưng thẳng, mặt nhìn về phía trước, và điều chỉnh độ cao của đầu gối và hông sao cho phù hợp.
• Sử dụng chuyển động cơ học của cơ thể : Nếu bạn phải đứng trong thời gian dài, hãy thỉnh thoảng đặt chân lên ghế hoặc hộp nhỏ để giảm áp lực lên lưng. Khi nâng hoặc bê vật nặng, hãy sử dụng lực của chân thay vì khom hoặc cúi người. Đặc biệt lưu ý giữ lưng thẳng và uốn cong đầu gối để nâng vật nặng. Tránh việc vừa nâng vật vừa thay đổi tư thế sẽ dễ làm lưng bị chấn thương.

Đau thần kinh tọa là một căn bệnh ngày càng phổ biến và ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và khả năng vận động của người bệnh. Chính vì vậy, khi nhận thấy các dấu hiệu của đau thần kinh tọa, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời để giảm đau hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống.