Đau cột sống là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt với tỷ lệ ngày càng gia tăng ở người trẻ trong độ tuổi lao động. Theo thống kê từ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, có đến 30% bệnh nhân mắc các vấn đề về cột sống là người trẻ. Nguyên nhân chính bao gồm tư thế ngồi sai khi làm việc lâu, ít vận động, và căng thẳng kéo dài. Vậy đau cột sống thực chất là gì, và đâu là cách chẩn đoán, điều trị hiệu quả? Cùng Optimal365 Chiropractic khám phá ngay trong bài viết dưới đây.
Cấu tạo và chức năng của cột sống
Cột sống là cấu trúc trụ cột chính của cơ thể con người, bắt đầu từ xương chẩm ở đầu và kéo dài đến xương cụt ở phần cuối cơ thể. Trụ cột này được tạo ra từ 33 – 35 đốt sống chồng lên nhau, chia thành năm đoạn chính: đoạn cổ, đoạn ngực, đoạn thắt lưng, đoạn cùng, và đoạn cụt. Mỗi đoạn có độ cong và cấu trúc riêng biệt, phù hợp với chức năng từng đoạn như sau:
- Đoạn cổ với 7 đốt sống cong lồi ra trước giúp hỗ trợ và điều khiển chuyển động của đầu.
- Đoạn ngực gồm 12 đốt sống cong lồi ra sau, gắn kết với các xương sườn để bảo vệ tim và phổi.
- Đoạn thắt lưng với 5 đốt sống cong lồi ra trước chịu trách nhiệm gánh vác phần lớn trọng lượng của cơ thể.
- Đoạn cùng và đoạn cụt, gồm các đốt sống dính liền với nhau, tạo thành xương cùng và xương cụt, hỗ trợ cấu trúc của vùng chậu và tạo điểm tựa cho các cơ quan trong vùng này.
Không chỉ làm nhiệm vụ chống đỡ, cột sống còn bảo vệ tủy sống – trung tâm truyền dẫn tín hiệu từ não đến cơ thể. Hình dạng chữ S tự nhiên của cột sống giúp phân tán lực, bảo vệ khớp và đĩa đệm khỏi chấn thương.
Ngoài ra, cột sống còn kết nối với xương sườn và xương chậu, tạo thành một khung xương chắc chắn cho phép các cơ bám vào. Chúng làm nhiệm vụ bảo vệ các cơ quan quan trọng bên trong lồng ngực và ổ bụng.
Bệnh cột sống là gì?
Bệnh cột sống bao gồm các vấn đề liên quan đến xương, đĩa đệm, dây chằng, tủy sống và dây thần kinh. Những bệnh lý này thường xảy ra khi một hoặc nhiều thành phần của cột sống bị tổn thương hoặc thoái hóa, gây ra sự thay đổi về cấu trúc và chức năng. Kết quả là người bệnh sẽ phải đối mặt với những cơn đau dai dẳng và hạn chế khả năng vận động. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Đau lưng là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh cột sống. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có đến 80% người sẽ gặp phải tình trạng này ít nhất một lần trong đời. Đau lưng có thể do nhiều nguyên nhân như thoái hóa đĩa đệm, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp hoặc các chấn thương do tư thế sai. Thống kê từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cũng cho thấy 1/3 bệnh nhân khám đau lưng tại phòng khám cơ xương khớp là những người trong độ tuổi lao động, từ 20 – 50 tuổi.
10 bệnh cột sống thường gặp
Thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống là một bệnh lý mãn tính, trong đó các sụn khớp và xương dưới sụn bị tổn thương, gây ra đau nhức và hạn chế vận động. Đây là một trong những bệnh cột sống phổ biến nhất, đặc biệt ở người cao tuổi. Theo Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM, dấu hiệu thoái hóa cột sống thắt lưng xuất hiện ở 89% người trong độ tuổi 60 – 69.
Nguyên nhân chính của thoái hóa cột sống là do sự lão hóa tự nhiên và sự thoái hóa của các đĩa đệm và khớp xương theo thời gian. Tuy nhiên, yếu tố như lối sống ít vận động, thói quen ngồi làm việc sai tư thế, và lao động nặng nhọc cũng có thể góp phần vào sự tiến triển của bệnh.
Dấu hiệu: Cơn đau thường phát sinh tại vị trí cột sống ngực, cột sống cổ và cột sống thắt lưng.
Hẹp ống sống
Hẹp ống sống xảy ra khi không gian trong ống sống bị thu hẹp, dẫn đến chèn ép tủy sống và các dây thần kinh. Nguyên nhân của bệnh này có thể là do thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, hoặc do sự phát triển của các gai xương. Bệnh hẹp ống sống thường xuất hiện ở người già, đặc biệt là những người trên 60 tuổi, và có thể gây ra các triệu chứng đau cột sống, đau chân, yếu cơ, và rối loạn cảm giác.
Dấu hiệu: Hẹp ống sống khiến phần cổ nhức mỏi, vai tê bì, đi kèm là đau thần kinh, đau cơ lan tỏa xuống 2 chân ( hẹp ống sống cổ đau lan xuống 2 tay, hẹp ống sống thắt lưng đau lan xuống 2 chân) . Nặng hơn là các phản ứng dị cảm, tiểu tiện bí bách và thậm chí là liệt nửa thân dưới, liệt tứ chi.
Viêm cứng khớp cột sống
Tình trạng viêm khớp tại cột sống này có thể khiến không gian tủy sống bị thu hẹp hoặc làm biến dạng xương khớp. Đối tượng mắc bệnh thường là nam giới từ 15 – 30 tuổi.
Dấu hiệu: Bệnh nhân thường phải chịu đựng những cơn đau kinh niên vào ban đêm.
Viêm cột sống dính khớp
Viêm cột sống dính khớp là một bệnh lý mãn tính thuộc nhóm bệnh lý tự miễn, ảnh hưởng chủ yếu đến các khớp cột sống và các khớp lớn khác như khớp háng. Bệnh khởi phát sớm từ 17 – 45 tuổi, có thể tiến triển đến dính khớp và hạn chế vận động nghiêm trọng. Thông tin từ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho thấy ước tính có khoảng 1 – 1,4% dân số Việt Nam mắc bệnh lý này. Trong đó, nam giới có nguy cơ cao gấp 2 – 3 lần nữ giới.
Dấu hiệu: Triệu chứng sớm là những cơn đau cột sống thắt lưng, đi kèm với hiện tượng căng cứng cột sống vào buổi sáng. Các cơn đau do viêm cột sống dính khớp thường kéo dài ít nhất 3 tháng, âm ỉ và tăng cường độ đau theo thời gian. Dù nghỉ ngơi thì cảm giác đau vẫn không giảm. Người bệnh sẽ cảm thấy nhẹ nhàng hơn nếu vận động nhẹ.
Đau thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa là một trong những bệnh lý phổ biến ở người trưởng thành. Từ thông tin trên trang Sức khỏe & Đời sống (Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế), có đến 40% người phải trải qua cơn đau thần kinh tọa ít nhất một lần trong đời.
Đây là tình trạng đau lan từ thắt lưng xuống chân do chèn ép dây thần kinh tọa. Nguyên nhân phổ biến nhất là do thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa cột sống chèn ép lên dây thần kinh tọa. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng đau nhức, yếu cơ, và rối loạn cảm giác ở vùng chi dưới.
Dấu hiệu: Theo hệ thống dây thần kinh, cơn đau và tê buốt sẽ chạy lây lan từ thắt lưng xuống mặt ngoài đùi, chuyển qua mặt trước ( mặt trước ngoài cẳng chân) và đi dần xuống ngón chân.
Khối u cột sống
Khối u cột sống có thể là u lành tính hoặc ác tính, phát triển trong hoặc xung quanh cột sống. Việc phát hiện khối u cột sống thường gặp khó khăn vì các triệu chứng ban đầu có thể tương tự như các bệnh lý cột sống khác. Khi phát hiện muộn, khối u ác tính có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho tủy sống và các dây thần kinh.
Dấu hiệu: Các triệu chứng của khối u cột sống thường xung quanh vùng xuất hiện u như ngực, cột sống hoặc thắt lưng, bao gồm các biểu hiện đau lưng, yếu cơ, mất cảm giác, và đôi khi là rối loạn chức năng cơ quan.
Vẹo cột sống
Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên. Nguyên nhân của vẹo cột sống có thể đến từ yếu tố di truyền, bệnh lý cơ xương, hoặc do tư thế ngồi sai trong thời gian dài. Vẹo cột sống có thể gây ra sự mất cân bằng cơ thể, cản trở hoạt động tim phổi, đau lưng, đau ngực, làm ngắn hơi thở và hạn chế vận động nếu không được điều chỉnh sớm.
Dấu hiệu: Cột sống căng bất thường, lệch sang một bên vai hoặc hông, mất cân xứng.
Gù cột sống
Gù cột sống là tình trạng cột sống bị cong về phía trước, do tối thiểu 3 đốt sống liên tiếp có góc từ thân đốt thấp hơn hoặc bằng 5 độ. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi do thoái hóa cột sống hoặc loãng xương, nhưng cũng có thể xảy ra ở người trẻ do các bệnh lý bẩm sinh, chấn thương, thói quen ngồi sai tư thế. Gù cột sống vừa ảnh hưởng đến thẩm mỹ dáng người, vừa gây ra các vấn đề về hô hấp, tuần hoàn, đau nhức cột sống,…
Dấu hiệu: Độ cong cột sống cao hơn thông thường (khoảng 45 độ).
Chấn thương tủy sống
Chấn thương tủy sống là hậu quả của các tai nạn nghiêm trọng như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, hoặc tai nạn thể thao. Các mảnh xương gãy gây tổn thương tủy sống, dẫn đến liệt hoặc suy giảm chức năng vận động và cảm giác. Chấn thương tủy sống thường đòi hỏi sự can thiệp y tế khẩn cấp và có thể để lại di chứng nặng nề, thậm chí là tàn phế suốt đời. Thống kê tại Bệnh viện Phục hồi chức năng – Điều trị bệnh nghề nghiệp cho thấy đã tiếp nhận gần 6000 ca trong 5 năm. Trong đó, chỉ có 24% là do bệnh lý, còn lại 76% do tai nạn và nam giới chiếm tới 77%.
Dấu hiệu: Đau sống cổ hoặc lưng, nhiệt độ cơ thể và huyết áp lên xuống bất thường, tiểu tiện không kiểm soát, một hoặc nhiều nhóm cơ tay chân tê bì, mất cảm giác hoặc thậm chí bị liệt.
Thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đau cột sống và đau thần kinh tọa. Bệnh xảy ra khi đĩa đệm giữa các đốt sống bị lồi ra hoặc rách, gây chèn ép lên dây thần kinh. Thoát vị đĩa đệm thường xuất hiện ở người trưởng thành, đặc biệt là những người lao động nặng nhọc hoặc có lối sống ít vận động. Bệnh có thể gây ra đau cột sống tê chân, yếu cơ,… Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.
Dấu hiệu: Thoát vị đĩa đệm gây ra các cơn đau cơ cột sống và lan ra nhiều vị trí, đặc biệt là phần chân. Triệu chứng đau âm ỉ rồi tăng mạnh khi vận động sai tư thế hoặc nặng nhọc.
Nguyên nhân dẫn đến các đau cột sống
Do sự căng giãn quá mức, chấn thương
Cột sống là bộ phận chính chịu lực của cơ thể, dễ bị tổn thương bởi các hoạt động gắng sức hoặc chấn thương như:
- Căng cơ hoặc dây chằng: Các cơ hoặc dây chằng bị kéo căng quá mức do nâng vật nặng sai tư thế hoặc tập thể dục quá sức, dẫn đến co thắt hoặc đau cột sống
- Chấn thương cột sống: Tai nạn giao thông, tai nạn lao động, hoặc chấn thương thể thao có thể gây gãy xương hoặc tổn thương cột sống.
Do bất thường cấu trúc của cột sống
Cấu trúc cột sống bất thường do dị dạng kéo dài hoặc tổn thương cấp tính có thể ảnh hưởng hoạt động sinh lý của cột sống, gây ra các cơn đau lưng khó chịu. Những bất thường này có thể do di truyền hoặc phát triển theo thời gian. Các trường hợp dị dạng phổ biến bao gồm:
- Thoát vị đĩa đệm.
- Vỡ đĩa đệm.
- Viêm khớp.
- Độ cong cột sống bất thường.
- Thoái hóa cột sống.
Do hoạt động và tư thế hàng ngày
Đau cột sống là hệ lụy đến từ thói quen sinh hoạt hằng ngày với tư thế sai khi ngồi hay mang vác vật nặng. Thói quen này gây áp lực rất lớn lên cột sống. Đây cũng chính là lý do khiến các triệu chứng đau lưng xuất hiện ngày càng phổ biến ở người trẻ. Một số nguyên nhân đau cột sống điển hình bao gồm:
- Ngồi hoặc đứng trong thời gian dài mà không thay đổi tư thế.
- Đau cột sống khi ngồi khom lưng, bắt chéo chân trong thời gian làm việc, học tập, nhất là khi sử dụng máy tính.
- Đeo balo, túi xách nặng, lệch sang một bên.
- Nâng, kéo, đẩy vật nặng không đúng cách.
- Vặn cột sống quá mức trong lúc tập luyện.
- Căng cổ liên tục về khí trước khi lái xe, sử dụng máy tính, bấm điện thoại,…
- Đau cột sống khi ngủ dậy vì tư thế không thoải mái, không nâng đỡ cơ thể tốt cho cột sống giữ thẳng.
Nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân chính kể trên, còn có những yếu tố khác gây ra đau cột sống như:
- Loãng xương ở người cao tuổi dễ bị xẹp đốt sống, gây đau và biến dạng cột sống.
- Các vấn đề cân nặng của người béo phì khiến cột sống chịu áp lực lớn.
- Thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ mang thai và phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt.
- Các khối u hoặc nhiễm trùng cột sống có thể gây áp lực lên dây thần kinh và các mô xung quanh, dẫn đến các cơn đau nghiêm trọng và kéo dài.
Chẩn đoán đau cột sống tại Optimal365 Chiropractic
Như đã đề cập ở trên, đau cột sống có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những tổn thương cơ bản đến các bất thường nghiêm trọng về cấu trúc và bệnh lý. Vì vậy, người bệnh cần được thăm khám và chẩn đoán để điều trị hiệu quả ngăn ngừa các biến chứng. Optimal365 Chiropractic là địa chỉ uy tín, sở hữu trang thiết bị hiện đại và đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, luôn đồng hành cùng bệnh nhân trong hành trình khám và điều trị các vấn đề về đau cột sống một cách hiệu quả.
- Thăm khám và chẩn đoán: Đây là bước quan trọng để tìm hiểu nguyên nhân, hoàn cảnh khởi phát, các đặc điểm cơn đau và xét nghiệm hình ảnh, từ đó quyết định phương pháp điều trị phù hợp nhất với người bệnh. Cụ thể, chuyên gia của Optimal365 Chiropractic sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, phân tích phim chụp X-quang và các xét nghiệm cần thiết (nếu có) để xác định chính xác tình trạng bệnh lý, các dạng đau của cột sống, nguyên nhân và hướng điều trị.
- Lập phác đồ điều trị: Dựa trên kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Đây là phác đồ thiết kế riêng biệt, tối ưu hóa khả năng đáp ứng điều trị theo tình trạng bệnh, thể trạng, tuổi tác,…
- Điều trị phương pháp trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic : Phương pháp này chủ yếu giúp khôi phục đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống, thúc đẩy tuần hoàn máu và kích thích cơ chế tự hồi phục của cơ thể. Chuyên gia sẽ thực hiện các thao tác Chiropractic điều chỉnh nhẹ nhàng, không gây đau đớn.
- Vật lý trị liệu nâng cao: Optimal365 Chiropractic sử dụng công nghệ điều trị tiên tiến và vật lý trị liệu công nghệ cao để giảm ngay cơn đau và các điểm sưng viêm, thúc đẩy phục hồi cơ xương khớp bị tổn thương nhanh gấp 5 lần.
Phác đồ điều trị đau cột sống tại Optimal365 Chiropractic
Đau cột sống có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Qua thăm khám xác định nguồn gốc căn bệnh, chuyên gia Optimal365 Chiropractic sẽ thiết kế liệu trình chữa trị riêng biệt và chi tiết cho từng ca bệnh. Các phương pháp thường được cân nhắc đưa vào phác đồ điều trị bao gồm:
- Trị liệu thần kinh cột sống (Nắn chỉnh Chiropractic): Không dùng thuốc và không phẫu thuật, phương pháp này chủ yếu tập trung vào việc điều chỉnh cấu trúc cột sống để cải thiện chức năng chuyển động và giảm căng thẳng trên đĩa đệm. Thông qua các kỹ thuật nắn chỉnh nhẹ nhàng, chuyên gia Optimal365 Chiropractic hỗ trợ người bệnh khôi phục đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống, giảm chèn ép lên hệ thống thần kinh và tăng cường tuần hoàn máu. Ngoài việc giảm đau cột sống, Chiropractic còn kích thích cơ chế tự phục hồi, đưa cơ thể trở về trạng thái cân bằng mà không cần can thiệp y khoa xâm lấn.
- Trị liệu cơ chuyên sâu: Phương pháp này tập trung vào việc giải tỏa các điểm căng cơ (trigger point), nhằm giảm co cứng và xơ hóa, giúp giảm đau và căng cứng tại các vùng bị ảnh hưởng. Trị liệu, tác động sâu vào các nhóm cơ, giúp cải thiện sức mạnh của hệ cơ, hỗ trợ tốt cho cột sống và giảm đau hiệu quả. Ngoài ra, trị liệu cơ chuyên sâu còn thúc đẩy tuần hoàn dinh dưỡng đến các vùng cơ xương khớp bị tổn thương, góp phần phục hồi cột sống.
- Trị liệu công nghệ cao: Optimal365 Chiropractic sử dụng các thiết bị và công nghệ hiện đại để giải tỏa cơn đau và viêm nhanh chóng, đồng thời ngừa phù nề, kiểm soát viêm, ngăn ngừa tái phát các biến chứng. Đặc biệt, phương pháp này có thể phá vỡ co thắt cơ tầng sâu, kích thích sản sinh collagen, từ đó thúc đẩy quá trình phục hồi nhanh chóng, hiệu quả hơn phương pháp truyền thống đến 5 lần.
- Bài tập phục hồi chức năng: Optimal365 Chiropractic xây dựng dựa trên hệ thống bài tập chuyên biệt, thiết kế riêng cho từng tình trạng bệnh lý của mỗi bệnh nhân. Các bài tập này giúp tăng cường độ linh hoạt, phục hồi chức năng cột sống và kích hoạt cơ chế tự chữa lành của cơ thể, giúp bệnh nhân phục hồi nhanh chóng, ngăn chặn bệnh tái phát hiệu quả, không để lại biến chứng.
Các bệnh lý cột sống là dấu hiệu của sự bất thường từ rất nhiều bộ phận, cần thăm khám để xác định nguyên nhân. Triệu chứng thường thấy nhất của hầu hết các bệnh này là các cơn đau cột sống lưng và cổ. Hãy đến gặp các chuyên gia y tế ngay khi trải qua các cơn đau khó chịu vùng này, nhanh chóng tìm cách trị đau lưng cột sống, tránh biến chứng. Trung tâm Trị liệu Cơ xương khớp Cột sống Optimal365 Chiropractic luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong quá trình thăm khám và trị liệu bệnh lý về cột sống. Đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi ngay khi cơ thể “cảnh báo” bạn bởi những cơn đau lưng bất thường.
