Chấn thương cổ tay là một trong những chấn thương phổ biến nhất ở những người chơi thể thao, đặc biệt là những môn yêu cầu sự linh hoạt và cần sự vận động liên tục sức mạnh nhóm cơ ở tay như: tennis, cầu lông, golf, bóng rổ, và bóng chuyền. Tình trạng này không chỉ làm ảnh hưởng đến hiệu suất thi đấu mà còn có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn về cơ xương khớp nếu không được xử lý đúng cách. Trong bài viết này, Optimal365 Chiropractic sẽ phân tích nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp xử lý hiệu quả chấn thương cổ tay trong thể thao, giúp bạn trang bị kiến thức cần thiết để đối phó với tình huống này.
Chấn thương cổ tay là gì?
Chấn thương cổ tay là một loại chấn thương xảy ra do sai lệch vị trí các cấu trúc xương tại cổ tay hoặc tổn thương gân, cơ khiến cổ tay bị mất tính ổn định do chịu va đập mạnh hoặc bị té ngã. Ngoài ra, các thói quen sinh hoạt xấu cũng dẫn đến chấn thương ở cổ tay với những cơn đau âm ỉ kéo dài, nghiêm trọng dần theo thời gian.
Chấn thương cổ tay do chơi thể thao thường xảy ra ở các vận động viên chơi các môn cần hoạt động nhiều ở cổ tay như bóng bàn, bóng chuyền, tennis, cầu lông, đấu kiếm, đấu vật,… Với người mới bắt đầu thường bị chấn thương do tập sai kỹ thuật, không khởi động hoặc khởi động sai cách trước khi tập luyện.
Còn với vận động viên chuyên nghiệp chấn thương vùng cổ tay do thường xuyên luyện tập cường độ cao trong thời gian dài. Một số triệu chứng cảnh báo tình trạng chấn thương vùng cổ tay là:
- Đau âm ỉ ở cổ tay, nhất là khi cố gắng vận động, đặc biệt đau nhói khi xoay cổ tay.
- Có tiếng lạch cạch phát ra ở cổ tay khi cầm nắm đồ vật hoặc cố gắng xoay cổ tay.
- Khu vực cổ tay bị yếu, khó khăn hơn khi vận động và cầm nắm.
- Đau nhiều tại vị trí cạnh xương lồi ở cổ tay, thẳng từ ngón áp út xuống.
Mức độ chấn thương cổ tay
Chấn thương cổ tay có thể xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng tùy thuộc vào mức độ tổn thương của các dây chằng, gân và xương.
Chấn thương nhẹ
Chấn thương cổ tay nhẹ thường xảy ra do các hoạt động hàng ngày hoặc trong quá trình tập luyện thể thao. Mức độ tổn thương ở dạng này thường không quá nghiêm trọng, chủ yếu là bong gân, căng cơ nhẹ.
Triệu chứng:
- Đau nhẹ, thường chỉ cảm thấy khi di chuyển cổ tay hoặc sử dụng tay..
- Vùng cổ tay bị sưng nhẹ, có thể kèm theo bầm tím.
- Khó khăn trong việc xoay cổ tay, nắm chặt vật hoặc thực hiện các động tác phức tạp.
- Cảm giác cổ tay yếu đi, khó nâng đỡ các vật nặng.
Chấn thương trung bình
Các tổn thương thường gặp trong trường hợp này bao gồm bong gân nặng, viêm gân hay trật khớp nhẹ.
Triệu chứng:
- Cơn đau có thể lan rộng ra cả cẳng tay và bàn tay, đặc biệt khi cử động cổ tay.
- Vùng cổ tay bị sưng rõ rệt kèm theo bầm tím.
- Khó khăn trong việc thực hiện các động tác như xoay cổ tay, nắm chặt vật hoặc nâng vật nặng.
- Có thể nghe thấy tiếng lóc cóc hoặc tiếng kêu lục cục khi cử động cổ tay.
- Cảm giác cổ tay yếu đi, khó kiểm soát các ngón tay.
Chấn thương nặng
Chấn thương cổ tay nặng là tình trạng tổn thương nghiêm trọng ở cổ tay, thường liên quan đến việc các cấu trúc xương, dây chằng và gân bị tổn hại nặng nề. Có thể đi kèm với tổn thương dây thần kinh hoặc các cấu trúc khác xung quanh Khác với chấn thương nhẹ, chấn thương nặng thường đòi hỏi sự can thiệp y tế tích cực để điều trị và phục hồi chức năng.
Các triệu chứng điển hình của chấn thương cổ tay nặng:
- Đau dữ dội, liên tục và lan rộng ra các vùng lân cận.
- Vùng cổ tay bị sưng to, bầm tím rõ rệt.
- Cổ tay có thể bị lệch hoặc biến dạng so với bình thường.
- Khó khăn hoặc không thể cử động cổ tay.
- Cảm giác tê, yếu cơ ở bàn tay và các ngón tay.
Các loại chấn thương cổ tay
Trật khớp cổ tay
Trật khớp cổ tay là tình trạng các khớp xương bị lệch ra khỏi vị trí ban đầu làm cấu trúc xương cổ tay mất đi tính ổn định, sai khớp kèm biến dạng khớp, gây cơn đau nhức nghiêm trọng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là người bệnh bị té ngã trong tư thế chống đỡ thân mình bằng bàn tay và cổ tay dang rộng. Từ đó khiến các dây chằng bị tổn thương, rách và mất tính liên kết giữa các xương.
Trật khớp cổ tay có thể xảy ra khi lao động, tham gia giao thông hoặc chơi các môn thể thao cử động tay nhiều như bóng chuyền, cầu lông, bóng bầu dục,…
Dấu hiệu nhận biết:
- Cơn đau dữ dội, mức độ tăng thêm khi di chuyển cổ tay.
- Bầm tím và sưng tấy cổ tay, biến dạng cổ tay.
- Da vùng tổn thương có thể mềm khi ấn hoặc sờ vào.
- Cứng khớp cổ tay và các ngón tay, hạn chế phạm vi hoạt động.
- Có thể xuất hiện cảm giác tê, ngứa ở ngón tay do bị chèn ép thần kinh. Triệu chứng này xuất hiện nhiều hơn ở ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa.
Bong gân cổ tay
Bong gân cổ tay xảy ra khi dây chằng (nằm bên ngoài hoặc giữa cổ tay) bị kéo căng quá mức dẫn đến rách một phần hoặc rách hoàn toàn. Nguyên nhân của tình trạng này thường do người bệnh bị té ngã đồng thời chống đỡ cơ thể bằng bàn tay, cánh tay dang rộng và cổ tay uốn cong quá mức.
Ngoài ra, dây chằng bị giãn hoặc đứt cũng có thể xảy ra trong khi chơi thể thao cần vận động tay nhiều hoặc tai nạn giao thông.
Dấu hiệu nhận biết:
- Đau nhức cổ tay đột ngột và nghiêm trọng hơn sau chấn thương. Cơn đau có thể tăng thêm khi nâng tay lên cao hoặc nắm chặt. Mức độ đau sẽ giảm vài ngày sau đó.
- Bầm tím và sưng phù cổ tay.
- Căng cứng khớp, yếu khớp.
- Giảm sức mạnh và tính linh hoạt ở bàn tay.
- Khó vận động hay thực hiện động tác cầm nằm.
- Khi sờ vào cổ tay thấy ấm.
Gãy cổ tay
Gãy cổ tay là tình trạng một hoặc nhiều xương ở vùng cổ tay bị nứt hoặc gãy. Loại chấn thương cổ tay này rất dễ xảy ra do người bệnh dùng tay đỡ cơ thể khi té ngã và tiếp đất với một bàn tay dang rộng. Đặc biệt, với những người chơi các bộ môn thể thao tiếp xúc như trượt ván, đá bóng,… và người mắc bệnh loãng xương thường có nguy cơ bị gãy xương cổ tay cao hơn.
Khi bị gãy cổ tay, bệnh nhân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị sớm. Với những trường hợp không chữa chấn thương cổ tay hoặc chậm điều trị, xương cổ tay có thể tự lành theo hướng không bình thường và lệch so với cấu trúc xương ban đầu. Từ đó ảnh hưởng đến chức năng cổ tay và làm suy giảm khả năng vận động của bàn tay.
Dấu hiệu nhận biết:
- Cơn đau nhức đột ngột và dữ dội ở vùng cổ tay.
- Mức độ đau trầm trọng hơn khi di chuyển bàn tay hoặc nắm chặt tay.
- Sưng tấy và bầm tím ở cổ tay.
- Khu vực tổn thương bị biến dạng rõ ràng, chẳng hạn như cổ tay bị cong.
- Mất tính ổn định của cổ tay.
Hội chứng De Quervain
Hội chứng De Quervain là tình trạng viêm một hoặc cả hai gân kiểm soát cử động của ngón tay cái và các bao gân xung quanh. Loại chấn thương cổ tay này gây cơn đau nhức ngoài cổ tay và làm giảm khả năng vận động của ngón cái. Mức độ đau có thể nghiêm trọng hơn khi người bệnh xoay cổ tay, nắm chặt bàn tay hoặc cử động ngón cái.
Hiện nay, nguyên nhân dẫn đến Hội chứng De Quervain vẫn chưa xác định rõ ràng. Tuy nhiên tình trạng này có liên quan đến những động tác cổ tay lặp đi lặp lại, chấn thương khi lao động, chơi thể thao hoặc lái xe, bệnh thấp khớp. Ngoài cơn đau ở cổ tay và khó cử động ngón cái.
Dấu hiệu nhận biết:
- Đau một bên cổ tay, có thể lan rộng đến cẳng tay và ngón cái.
- Co thắt cổ tay.
- Sưng tấy ngón cái.
- Đôi khi xuất hiện cảm giác nóng bỏng ở bàn tay.
- Khó nắm chặt tay.
Viêm gân ECU (Extensor Carpi Ulnaris)
Viêm gân ECU (Extensor Carpi Ulnaris) là tình trạng chấn thương gân kín, gây sưng viêm đoạn gân chạy dọc phía sau cổ tay. Căn bệnh này xuất phát từ những động tác gập và vặn cổ tay lặp đi lặp lại nên rất phổ biến ở nhóm đối tượng là vận động viên thể thao chơi các bộ môn như bóng rổ, quần vợt, tennis,…
Dấu hiệu nhận biết:
- Da căng bóng do sưng bao gân.
- Cảm giác mềm khi sờ hoặc ấn vào vị trí có gân ECU.
- Đau nhức nhiều hơn từ hướng cổ tay sang bên ngón tay út.
- Chuyển động ở cổ tay bị giới hạn.
Tình trạng liên quan đến dây thần kinh
Chèn ép dây thần kinh là tình trạng xảy ra khi một hoặc nhiều dây thần kinh trong cổ tay bị chèn ép hoặc bị ảnh hưởng bởi áp lực từ các mô xung quanh như: gân, cơ hoặc mô mềm.
Tình trạng này thường liên quan đến các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc tư thế không đúng trong thời gian dài như: gõ máy tính, đánh máy, hoặc chơi nhạc cụ trong thời gian dài có thể gây ra căng thẳng cho các gân và làm sưng mô, dẫn đến áp lực lên dây thần kinh giữa. Một trong những tình trạng phổ biến nhất liên quan đến chèn ép dây thần kinh là hội chứng ống cổ tay (Carpal Tunnel Syndrome).
Dấu hiệu nhận biết:
- Cảm giác tê hoặc ngứa: Bạn có thể cảm thấy tê hoặc ngứa ran ở ngón tay cái, ngón trỏ, ngón giữa và một phần của ngón áp út. Cảm giác này thường xuất hiện và trở nên rõ rệt hơn vào ban đêm hoặc khi bạn làm việc với tay.
- Đau nhức: Nhiều người bị đau ở vùng cổ tay, có thể lan ra cánh tay hoặc lên vai. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói, đặc biệt khi thực hiện các động tác nắm hoặc cầm nắm.
- Yếu cơ: Nếu tình trạng chèn ép kéo dài, có thể gây yếu cơ ở ngón tay, khiến bạn khó khăn trong việc cầm nắm đồ vật hoặc thực hiện các thao tác chính xác.
Cách chẩn đoán chấn thương cổ tay
Để chẩn đoán tình trạng chấn thương cổ tay, bác sĩ sẽ thăm khám dựa trên các triệu chứng bên ngoài, khả năng vận động, sức cơ cũng như hỏi về tiền sử chấn thương của bệnh nhân. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một vài phương pháp chẩn đoán hình ảnh cận lâm sàng sau đây:
- Chụp X-quang: Qua hình ảnh chụp X-quang, bác sĩ có thể quan sát rõ ràng các đường nét của xương cổ tay, phát hiện các vết nứt, gãy xương, sự lệch khớp hoặc bất kỳ bất thường nào khác. Ngoài ra, chụp X-quang còn giúp đánh giá mức độ di chuyển của các mảnh xương gãy, xác định có sự xâm lấn của các mảnh xương vào các mô mềm xung quanh hay không, từ đó đưa ra dự đoán về quá trình hồi phục và các biến chứng có thể xảy ra.
- Chụp cộng hưởng từ MRI: Chụp MRI sẽ tạo ra hình ảnh ba chiều về cấu trúc khớp và mô mềm ở bàn tay, cổ tay, giúp bác sĩ đánh giá được cấu trúc chi tiết của các mô và cả chất lượng hoạt động của chúng. Từ đó xác định được loại chấn thương cổ tay.
- Chụp cắt lớp vi tính CT: Tạo ra nhiều hình ảnh cắt ngang được định dạng lại trong nhiều mặt phẳng thể hiện chi tiết cấu trúc xương ở cổ tay và các mô mềm xung quanh. Điều này sẽ giúp bác sĩ phát hiện những chấn thương nhỏ và kiểm tra biến chứng (nếu có) đối với tình trạng gãy xương cổ tay.
Phương pháp điều trị chấn thương cổ tay
Biện pháp tự chăm sóc tại nhà
Nghỉ ngơi
Nghỉ ngơi là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị chấn thương cổ tay. Khi bị tổn thương, việc hạn chế vận động cổ tay sẽ giúp giảm đau, giảm sưng và tạo điều kiện cho các mô bị tổn thương được phục hồi. Vì vậy, bạn nên hạn chế sử dụng cổ tay trong các công việc hàng ngày và tạm dừng các hoạt động thể thao.
Chườm lạnh
Chườm lạnh là cách giúp vùng tổn thương giảm sưng và đau. Bạn nên sử dụng túi chườm lạnh chuyên dụng hoặc bọc đá vào một chiếc khăn sạch rồi chườm lên vị trí bị đau. Lưu ý không dùng nước đá trực tiếp vì có thể gây bỏng lạnh cho da. Sau đó, vẫn nên đến gặp bác sĩ để xác định tình trạng chấn thương và được tư vấn cách trị chấn thương cổ tay hợp lý nhất.
Băng bó cổ tay bị chấn thương
Thực hiện băng bó ép chặt cổ tay trong vòng 48 – 72 giờ từ khi bị chấn thương để giảm đau, cố định cấu trúc xương và hạn chế tổn thương nặng hơn. Bạn có thể dùng dải đàn hồi hoặc băng vải quấn quanh vùng cổ tay bị chấn thương nhưng nên quấn vừa phải, không quá chặt để đảm bảo lưu thông máu.
Nếu đã thực hiện phương pháp này nhưng cổ tay vẫn sưng đau nghiêm trọng hơn thì nên đến gặp bác sĩ ngay để được kiểm tra. Bởi vì có thể cổ tay bị chấn thương nặng, ảnh hưởng đến xương và cần phải sử dụng các liệu pháp y tế để khắc phục.
Điều trị chấn thương cổ tay hiệu quả tại Optimal365 Chiropractic
Không chỉ được biết đến là một trung tâm điều trị các bệnh lý về cơ xương khớp, cột sống, Optimal365 Chiropractic còn nổi bật trong việc áp dụng các liệu trình điều trị chấn thương thể thao hiệu quả. Tại đây, các Bác sĩ sẽ áp dụng phương pháp Trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic), kết hợp với trị liệu cơ chuyên sâu và máy móc phục hồi công nghệ cao để mang lại kết quả phục hồi chấn thương tối ưu nhất cho bệnh nhân.
Liệu trình điều trị cá nhân hóa được nghiên cứu phù hợp nhất với tình trạng bệnh lý của mỗi bệnh nhân, đặc biệt cam kết Không tiêm – Không thuốc – Không phẫu thuật. Ngoài ra, đội ngũ kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn chi tiết các bài tập vật lý trị liệu giúp người bệnh nhanh chóng khôi phục chấn thương cổ tay để quay lại với cuộc sống hàng ngày.
Ngoài ra, để giảm thiểu chấn thương và nâng cao hiệu suất trong quá trình luyện tập bạn có thể sử dụng phương pháp Kinesio Taping. Kỹ thuật này sử dụng băng dán đặc biệt để hỗ trợ các cơ, khớp và mô mềm trong quá trình tập luyện và thi đấu thể thao.
Việc sử dụng Kinesio Taping cho phép người chơi thể thao duy trì sự linh hoạt trong chuyển động mà không gây cản trở. Điều này rất quan trọng trong các môn thể thao yêu cầu chuyển động nhanh nhẹn và độ chính xác cao.
Một số điều cần lưu ý để phòng ngừa tránh chấn thương cổ tay
Để tránh bị chấn thương cổ tay, bạn cần thực hiện những biện pháp sau đây:
- Sử dụng dụng cụ bảo vệ cổ tay: Khi chơi các môn thể thao mạo hiểm như trượt ván, trượt patin, khúc côn cầu,… Trong trường hợp không may bị trượt ngã thì các dụng cụ này sẽ bảo vệ cổ tay khỏi bị chấn thương.
- Tập luyện đúng kỹ thuật: Kỹ thuật luyện tập sai có thể dẫn đến chấn thương cổ tay nghiêm trọng. Việc cầm vợt sai cách trong tennis, nâng tạ không đúng tư thế, hoặc đánh bóng không chuẩn xác đều có thể gây căng cơ, bong gân hoặc gãy xương. Học cách thực hiện đúng kỹ thuật từ huấn luyện viên hoặc chuyên gia sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ chấn thương.
- Vận động cổ tay thường xuyên: Trong trường hợp thường phải lặp lại những chuyển động ở cổ tay (như gõ bàn phím, dùng dụng cụ điện, làm việc dây chuyền,…). Bạn nên xoay đều, nắn bóp nhẹ nhàng và uốn cong cổ tay theo nhiều hướng để thư giãn các bộ phận trong cổ tay, tăng sự dẻo dai cho dây chằng, tăng sức mạnh cơ xương khớp.
- Thực hiện chế độ ăn giàu dinh dưỡng: Bạn nên bổ sung thêm canxi, vitamin D, protein vào chế độ ăn hàng ngày để giúp xương khớp chắc khỏe hơn, hạn chế loãng xương. Ngoài ra, chế độ ăn cũng cần cân bằng các nhóm dinh dưỡng, có thể bổ sung thêm chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất để cơ thể luôn khỏe mạnh.
- Khởi động đúng cách trước khi tập thể thao: Để tăng tính linh hoạt của cơ, kéo giãn dây chằng giúp hạn chế nguy cơ chấn thương.
Chấn thương cổ tay rất dễ xảy ra trong khi chơi thể thao hay sinh hoạt hàng ngày. Một số loại chấn thương thường gặp như trật khớp cổ tay, bong gân cổ tay hoặc gãy cổ tay,… khiến người bệnh đau nhức, bầm tím, sưng to, giảm khả năng vận động, thậm chí biến dạng cổ tay. Do đó, khi thấy những dấu hiệu bất thường ở cổ tay, người bệnh cần đến ngay các cơ sở ý tế để thăm khám và điều trị phù hợp.
