Bong Gân Mắt Cá Chân: Dấu Hiệu Và Phương Pháp Điều Trị

Bong gân mắt cá chân là một loại chấn thương tưởng chừng đơn giản nhưng lại gây ra nhiều phiền toái. Cảm giác đau nhức, sưng tấy và khó di chuyển chắc chắn sẽ khiến bạn cảm thấy vô cùng khó chịu. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và làm thế nào để hồi phục nhanh chóng, tránh những biến chứng lâu dài? Cùng Optimal365 Chiropractic khám phá câu trả lời chi tiết qua bài viết dưới đây.

Bong gân mắt cá chân là gì?

Mắt cá chân là một khớp quan trọng kết nối cẳng chân và bàn chân, cho phép chúng ta thực hiện các hoạt động đi lại, đứng, nhảy… Mắt cá chân có cấu tạo khá phức tạp và bao gồm nhiều thành phần khác nhau gồm: Xương, khớp, dây chằng và gân. Trong đó, dây chằng là những dải mô dai nối các xương lại với nhau, giúp khớp mắt cá chân ổn định.

Bong gân mắt cá chân là một loại chấn thương rất phổ biến và xảy ra khi các dây chằng quanh khớp mắt cá chân bị căng quá mức hoặc bị rách. Khi bị bong gân, các dây chằng này bị tổn thương, người bệnh ngay lập tức cảm nhận được các triệu chứng như sưng tấy, đau dữ dội hoặc âm ỉ sau đó, cùng với hạn chế rõ rệt trong việc di chuyển.

Mức độ tổn thương của bong gân mắt cá

Bong gân mắt cá chân nhẹ (mức độ I)

• Tình trạng đau

Ở mức độ I, tổn thương dây chằng tương đối nhẹ với tỷ lệ các bó sợi bị rách dưới 25%. Thường xảy ra khi các dây chằng xung quanh khớp mắt cá chân bị căng giãn quá mức hoặc có những tổn thương vi thể*.

* Tổn thương vi thể là những thay đổi bất thường xảy ra ở cấp độ tế bào hoặc mô, thường quá nhỏ để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Để quan sát được những tổn thương này, chúng ta cần sử dụng các thiết bị chuyên dụng như kính hiển vi.

• Triệu chứng

Người bệnh thường cảm thấy đau, sưng nhẹ và có thể xuất hiện cảm giác ê ẩm tại vùng mắt cá chân. Mặc dù khớp vẫn duy trì được chức năng vận động nhưng vẫn sẽ gây ra khó khăn khi di chuyển.

• Thời gian phục hồi

Bong gân mắt cá chân độ I thường kéo dài từ 1 – 2 tuần nếu được điều trị đúng cách. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào việc giảm đau, giảm sưng và hỗ trợ quá trình lành thương của dây chằng.

Bong gân mắt cá chân trung bình (mức độ II)

• Tình trạng đau

Bong gân mắt cá chân độ II là một loại chấn thương phần mềm thường gặp, xảy ra khi dây chằng xung quanh mắt cá chân bị rách một phần với tỷ lệ các bó sợi bị rách từ 25% đến 75%.

• Triệu chứng

Tổn thương này dẫn đến sự mất ổn định tương đối của khớp, gây ra các triệu chứng lâm sàng điển hình bao gồm: đau nhức dữ dội, sưng nề, bầm tím quanh vùng mắt cá chân, và hạn chế đáng kể phạm vi vận động.

• Thời gian phục hồi

So với bong gân độ I, tổn thương ở độ II nghiêm trọng hơn và cần thời gian hồi phục lâu hơn. Người bệnh sẽ mất khoảng 4 – 6 tuần để các dây chằng được phục hồi và chức năng của khớp được cải thiện. Quá trình hồi phục này đòi hỏi người bệnh tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, bao gồm nghỉ ngơi, chườm đá, băng ép, nâng cao chân và vật lý trị liệu.

Bong gân mắt cá chân nặng (mức độ III)

• Tình trạng đau

Bong gân mắt cá chân độ III là mức độ tổn thương nặng nhất vì một hoặc nhiều dây chằng xung quanh khớp mắt cá chân bị rách hoàn toàn.

• Triệu chứng

Bong gân mắt cá chân nặng có thể dẫn đến mất ổn định khớp, gây ra đau đớn dữ dội, sưng nề nghiêm trọng và bầm tím lan rộng. Người bệnh thường không thể di chuyển hoặc chịu lực lên vùng mắt cá chân bị tổn thương.

• Thời gian phục hồi

Quá trình hồi phục của bong gân độ III thường kéo dài lâu nhất, có thể lên đến 12 tuần hoặc lâu hơn tùy thuộc vào mức độ tổn thương và thể trạng của mỗi người. Phương pháp điều trị ban đầu thường bao gồm các biện pháp bảo tồn như nghỉ ngơi, chườm đá, băng ép, nâng cao chân và vật lý trị liệu. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được chỉ định để sửa chữa các dây chằng bị rách.

Nguyên nhân dẫn đến bong gân mắt cá chân

Nguyên nhân trực tiếp của chấn thương này là do các động tác xoay cổ chân đột ngột, vặn mạnh hoặc tiếp đất không chuẩn, gây tổn thương cho các mô mềm xung quanh khớp.

• Các tình huống như vấp ngã, bước hụt, hoặc té ngã có thể tạo ra áp lực đột ngột lên khớp mắt cá chân, dẫn đến bong gân.
• Tiếp đất không đúng kỹ thuật khi nhảy hoặc chạy có thể gây áp lực lớn lên khớp mắt cá chân.
• Làm việc nặng quá sức, mang vác vật nặng trong thời gian dài đòi hỏi cần thực hiện các động tác lặp đi lặp lại cũng làm tăng nguy cơ bong gân.
• Vận động thể thao ở cường độ cao: Các môn thể thao yêu cầu sự vận động mạnh như bóng đá, bóng rổ, và bóng chuyền có tỷ lệ gây ra bong gân mắt cá chân cao. Những hoạt động này thường đòi hỏi người chơi phải di chuyển nhanh và thực hiện các động tác xoay chuyển đột ngột, làm tăng nguy cơ chấn thương.
• Sử dụng giày dép không vừa vặn, không hỗ trợ tốt cho mắt cá chân hoặc đế giày quá trơn trượt làm tăng nguy cơ vấp ngã và bong gân.
• Đặc biệt, người thừa cân, béo phì có nguy cơ bong gân mắt cá chân cao hơn so với người có trọng lượng bình thường. Cân nặng quá lớn sẽ gây áp lực quá tải lên các khớp, đặc biệt là khớp mắt cá chân và cổ chân, làm suy yếu cấu trúc hỗ trợ và tăng khả năng tổn thương. Dẫn đến việc duy trì sự ổn định của khớp trở nên khó khăn hơn, dễ bị bong gân khi có tác động từ bên ngoài.

Dấu hiệu nhận biết bong gân mắt cá chân

Các dấu hiệu cho thấy bạn đang bị bong gân mắt cá chân khi xảy ra chấn thương gồm:

• Đau nhức, tê buốt mắt cá chân

Cơn đau thường gia tăng khi chạm vào vùng tổn thương hoặc khi cố gắng cử động và đi lại. Mắt cá chân sẽ bắt đầu sưng tấy sau vài giờ từ khi bị bong gân. Nếu tiếp tục hoạt động hoặc chịu trọng lực lên vùng mắt cá chân bị tổn thương, tình trạng sưng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn.

• Sưng tấy mắt cá chân

Vùng mắt cá chân có thể bị sưng do tích tụ dịch trong mô mềm xung quanh khớp. Sưng có thể xuất hiện nhanh chóng sau chấn thương, thường trong vòng vài phút đến vài giờ, và có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bong gân.

• Mắt cá chân bị bầm tím

Vết bầm tím thường xuất hiện sau bong gân do sự vỡ mạch máu nhỏ quanh khớp, dẫn đến sự tích tụ máu trong mô. Các vết bầm có thể lan rộng và thay đổi màu sắc từ đỏ sang tím, rồi chuyển sang màu xanh và vàng khi quá trình lành thương diễn ra.

• Cảm giác nóng rát

Vùng mắt cá chân bị bong gân có thể có cảm giác ấm hoặc nóng hơn so với các vùng xung quanh. Hiện tượng này thường do quá trình viêm gây ra, phản ánh sự gia tăng lưu lượng máu đến khu vực bị tổn thương nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục.

Cần làm gì khi bị bong gân mắt cá chân?

Khi gặp phải bong gân mắt cá chân, cần ngừng ngay mọi hoạt động và hạn chế di chuyển để giúp vùng bị thương nghỉ ngơi, tránh làm tình trạng chấn thương trở nên nghiêm trọng hơn. Sau khi tình trạng sưng và đau đã giảm, bác sĩ có thể chỉ định các bài tập phục hồi chức năng hoặc sử dụng thiết bị hỗ trợ để phục hồi và ngăn ngừa khả năng tái chấn thương trong tương lai.

Đối với trường hợp bong gân mắt cá chân nhẹ, bạn có thể thực hiện các bước xử lý tại nhà như sau:

• Hạn chế đi lại hoặc di chuyển chân bị thương có thể sử dụng nạng để giảm áp lực lên vùng bị tổn thương trong vòng 48 giờ.
• Chườm đá lên vùng sưng trong khoảng 20 – 30 phút mỗi lần và tiếp tục chườm đá trong 48 giờ. Tránh để đá tiếp xúc trực tiếp với da để không gây bỏng lạnh.
• Băng cố định mắt cá chân với độ chặt vừa phải, không quá lỏng hay quá chặt.
• Kê cao chân bị thương khi nằm, với độ cao khoảng 10cm so với gối; nếu ngồi, hãy kê chân cao ngang hông trong 48 giờ đầu tiên. Điều này giúp giảm sưng tấy bằng cách hạn chế lưu lượng máu dồn về khu vực bị thương.
• Để ý các dấu hiệu bất thường như sưng tấy kéo dài, đau dữ dội hoặc biến dạng khớp. Những triệu chứng này có thể cho thấy mức độ chấn thương nặng hơn và cần can thiệp y tế ngay lập tức.

Những lưu ý không nên làm khi bị bong gân mắt cá chân:

• Không tự ý điều trị: Tránh việc tự sử dụng thuốc giảm đau hoặc các phương pháp điều trị mà không có sự hướng dẫn từ bác sĩ. Việc tự ý điều trị có thể làm tăng nguy cơ biến chứng và ảnh hưởng xấu đến quá trình hồi phục.
• Không chủ quan khi bong gân tiến triển nặng: Bong gân mắt cá chân có thể là biểu hiện của sự sai lệch trong cấu trúc khớp xương. Các biện pháp như dùng thuốc giảm đau, bó bột hoặc sử dụng nạng thường chỉ mang lại tác dụng tạm thời, không xử lý được nguyên nhân gốc rễ. Vì vậy, cần xây dựng kế hoạch điều trị toàn diện để đảm bảo phục hồi sức khỏe lâu dài và bền vững.
• Không áp dụng các phương pháp điều trị dân gian: Xoa bóp bằng dầu, chườm rượu, lá hoặc muối có thể gây kích ứng da, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và không có cơ sở khoa học chứng minh hiệu quả.

Các biến chứng có thể phát sinh từ bong gân mắt cá chân

Mặc dù bong gân mắt cá chân thường được xem là một chấn thương nhẹ và có thể tự hồi phục, tuy nhiên nếu không được điều trị và chăm sóc đúng cách, nó có thể dẫn đến một số biến chứng lâu dài ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những biến chứng có thể gặp phải khi bị bong gân mắt cá chân:

• Hình thành cơn đau mãn tính: Do tình trạng viêm, sưng kéo dài hoặc tổn thương mô mềm không được phục hồi hoàn toàn. Cơn đau có thể kéo dài và trở thành mãn tính, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày.
• Tăng tốc độ thoái hóa khớp: Quá trình này xảy ra bởi sự suy giảm chất lượng cấu trúc khớp do tổn thương kéo dài, áp lực không đồng đều lên các bề mặt khớp sẽ làm hỏng sụn, khởi phát quá trình thoái hóa, gây ra tình trạng căng cứng.
• Viêm khớp mắt cá chân: Là biến chứng thường gặp ở những người bị bong gân nhiều lần hoặc không được điều trị đúng cách. Viêm khớp gây sưng, đau và hạn chế vận động khớp mắt cá chân.

Điều trị bong gân mắt cá chân an toàn, không xâm lấn tại Optimal365 Chiropractic

Bong gân mắt cá chân là một loại chấn thương gây đau nhức, sưng, bầm tím vùng mắt cá và hạn chế khả năng vận động. Optimal365 Chiropractic không sử dụng thuốc giảm đau hay phẫu thuật, mà tập trung vào các kỹ thuật Chiropractic, tác động nhẹ nhàng và chính xác vào các khớp và mô mềm quanh mắt cá. Phương pháp này giúp điều chỉnh cấu trúc khớp bị sai lệch, giảm sưng viêm và tăng cường lưu thông máu, từ đó thúc đẩy quá trình tái tạo mô và giảm thiểu nguy cơ tái phát chấn thương.

Optimal365 Chiropractic sử dụng các thiết bị hiện đại như máy điều trị laser, máy điện xung, và máy kéo giãn cột sống để hỗ trợ quá trình điều trị. Kết hợp với chuyên môn và kinh nghiệm hơn 20 năm của đội ngũ y bác sĩ, chúng tôi đảm bảo mang đến giải pháp điều trị an toàn, không gây đau đớn và giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng, trở lại cuộc sống sinh hoạt thường ngày một cách ổn định.

Biện pháp phòng ngừa bong gân mắt cá chân hiệu quả

Để hạn chế nguy cơ bị bong gân mắt cá chân, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau:

• Trước khi tham gia các hoạt động thể dục, thể thao hoặc vận động mạnh, hãy khởi động để làm nóng cơ bắp và khớp, đồng thời giãn cơ từ từ, từ đó giảm nguy cơ chấn thương.
• Khi tập luyện hoặc chạy, hãy chú ý đến điều kiện thời tiết và bề mặt tập luyện. Nên chọn bề mặt phẳng, khô ráo để giảm thiểu nguy cơ trơn trượt và chấn thương.
• Không nên cố gắng tập luyện khi cơ thể đã quá mệt mỏi. Hãy lắng nghe cơ thể và chỉ tập luyện trong giới hạn khả năng của bản thân để tránh căng thẳng và chấn thương.
• Việc duy trì tập thể dục hàng ngày, khoảng 30 phút sẽ giúp bạn tăng cường sức khỏe cơ bắp và xương khớp, cải thiện sự linh hoạt và sức bền của cơ thể.

• Sử dụng giày tập và trang phục thể thao chất lượng, vừa vặn sẽ giúp bảo vệ mắt cá chân và giảm nguy cơ chấn thương.
• Cung cấp đầy đủ vitamin, canxi, protein, chất béo lành mạnh và uống đủ nước mỗi ngày giúp cơ bắp và xương khớp luôn khỏe mạnh và dẻo dai.
• Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý để tránh thừa cân và béo phì, giúp giảm áp lực lên các khớp và giảm nguy cơ chấn thương.

Bong gân mắt cá chân dù nhẹ hay nặng đều cần được chăm sóc đúng cách để tránh để lại biến chứng và gây đau đớn lâu dài. Điều trị bong gân mắt cá chân bằng phương pháp điều trị bảo tồn Chiropractic tại Optimal365 Chiropractic sẽ giúp giảm đau, sưng tấy mà không cần xâm lấn, đảm bảo chức năng vận động của mắt cá chân được phục hồi hoàn toàn.