Bong gân cổ tay gây ra các cơn đau nhức, sưng tấy và hạn chế vận động, làm giảm chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc. Để xác định chính xác chấn thương bạn gặp phải là do bong gân cổ tay, Optimal365 Chiropractic chia sẻ các dấu hiệu và bí quyết giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục bong gân cổ tay trong bài viết sau.
Bong gân cổ tay là gì
Bong gân cổ tay là một chấn thương phổ biến xảy ra khi các dây chằng quanh khớp cổ tay bị kéo căng quá mức hoặc bị rách một phần hoặc hoàn toàn. Khác với căng cơ, bong gân liên quan trực tiếp đến các dây chằng kết nối các xương trong khớp cổ tay. Các triệu chứng điển hình bao gồm đau nhức, sưng, bầm tím, giảm khả năng vận động và cảm giác yếu ở cổ tay.
Mức độ nghiêm trọng của bong gân có thể từ nhẹ (dây chằng bị căng) đến nặng (dây chằng bị rách hoàn toàn). Do đó, khi có các dấu hiệu nghi ngờ bị bong gân cổ tay, người bệnh nên đến khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp
Dấu hiệu nhận biết bong gân cổ tay
Theo Hiệp hội Phẫu thuật Bàn tay Hoa Kỳ, bong gân được chia thành 3 cấp độ từ nhẹ đến nặng, với các dấu hiệu nhận biết như sau:
- Mức độ 1: Đây là tình trạng dây chằng bị giãn nhẹ mà chưa bị rách. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức khi di chuyển hoặc cử động cổ tay, nhưng không có triệu chứng nghiêm trọng khác. Đau thường xuất hiện khi cổ tay bị vận động quá mức hoặc chịu áp lực.
- Mức độ 2: Dây chằng bị rách một phần, dẫn đến cơn đau nhói liên tục khi cử động khớp tay. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc cử động cổ tay và cảm thấy đau tăng cường khi thực hiện các động tác đơn giản.
- Mức độ 3: Đây là tình trạng nghiêm trọng nhất, trong đó dây chằng bị rách hoàn toàn. Có thể kèm theo nứt, gãy xương hoặc xương bị vỡ thành nhiều mảnh nhỏ. Dấu hiệu điển hình là cổ tay sưng viêm nghiêm trọng, đau nhức dữ dội và có nguy cơ cao mất hoàn toàn khả năng cử động cổ tay cũng như bàn tay.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bong gân cổ tay
Bong gân cổ tay thường xảy ra do va chạm mạnh, té ngã, duỗi cổ tay quá mạnh hoặc vặn cổ tay đột ngột. Ngoài ra, các chấn thương mãn tính lặp đi lặp lại nhiều lần ở dây chằng cũng có thể dẫn đến bong gân ở cổ tay. Một số yếu tố tiềm ẩn khác có thể gây bong gân ở cổ tay như:
- Các môn thể thao yêu cầu sử dụng tay nhiều, như tennis, cầu lông, bóng rổ, bóng chuyền và golf, đều có nguy cơ cao gây bong gân cổ tay do các động tác mạnh và đột ngột.
- Thói quen thường xuyên bê hoặc mang vác vật nặng không đúng cách có thể gây áp lực lên cổ tay, làm tăng nguy cơ bị bong gân.
- Thực hiện các tư thế yoga chống tay không đúng cách cũng có thể dẫn đến bong gân cổ tay, do áp lực và căng thẳng không cần thiết lên các dây chằng trong khớp.
Khi nào nên đến gặp bác sĩ khi bị bong gân cổ tay?
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ trong trường hợp các dấu hiệu bong gân cổ tay không thuyên giảm trong vòng 48 giờ kể từ khi chấn thương. Ngoài ra, nếu mức độ triệu chứng trầm trọng hơn như: đau dữ dội, sưng tấy dai dẳng, bầm tím hoặc hạn chế khả năng cử động cổ tay,… người bệnh nên thăm khám kịp thời để nhận được chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị phù hợp.
Phương pháp điều trị bong gân cổ tay
Áp dụng phương pháp sơ cứu RICE
Phương pháp R.I.C.E là một biện pháp sơ cứu hiệu quả cho bong gân cổ tay, giúp giảm đau và sưng viêm:
- R (Rest ): Người bệnh cần nghỉ ngơi tại chỗ, tránh các hoạt động cổ tay trong ít nhất 48 giờ đầu để hạn chế làm tổn thương nghiêm trọng hơn.
- I (Ice) : Chườm lạnh lên vùng cổ tay bị bong gân để giúp giảm đau, sưng viêm. Lưu ý chỉ nên chườm đá 2 – 3 lần/ngày, mỗi lần 20 phút, dùng túi chườm chuyên dụng hoặc bọc đá trong một chiếc khăn mềm để tránh bị bỏng lạnh.
- C (Compression) : Ép chặt vết thương bằng cách quấn băng thun hoặc băng keo y tế lên vùng cổ tay bong gân. Điều này sẽ giúp giảm sưng tấy hiệu quả, đồng thời cố định cấu trúc xương cổ tay bên trong băng gạc, tránh nguy cơ chấn thương nặng hơn.
- E (Elevation) : Nâng vùng cổ tay bị thương cao hơn tim trong khi nghỉ ngơi để giúp giảm đau và giảm sưng viêm hiệu quả hơn.
Sử dụng nẹp cố định cổ tay
Nẹp cố định cổ tay là một phương pháp điều trị không thể thiếu trong quá trình hồi phục sau chấn thương bong gân. Nẹp có tác dụng hạn chế vận động khớp cổ tay, giúp các dây chằng bị tổn thương được nghỉ ngơi và phục hồi. Sử dụng nẹp đúng cách giúp giảm sưng viêm, ngăn ngừa tổn thương thêm và thúc đẩy quá trình lành thương. Nẹp cổ tay được thiết kế với nhiều loại và kích cỡ khác nhau, phù hợp với từng mức độ tổn thương và nhu cầu của từng bệnh nhân. Tuy nhiên, khi sử dụng nẹp cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất và tránh các biến chứng không mong muốn.
Thuốc giảm đau
Các loại thuốc chống viêm không steroid (advil, aleve hoặc motrin) có tác dụng giảm đau nhức và sưng tấy tạm thời đối với tình trạng bong gân ở cổ tay. Tuy nhiên, các loại thuốc này có thể dẫn đến tác dụng phụ làm tăng nguy cơ loét và chảy máu. Do đó, người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không lạm dụng thuốc giảm đau.
Phẫu thuật
Trong trường hợp cổ tay bị bong gân nghiêm trọng, cơn đau kéo dài hơn 6 tuần hoặc các biện pháp điều trị bảo tồn không phát huy hiệu quả như mong muốn thì bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để nối lại dây chằng đã rách hoàn toàn. Tùy vào từng trường hợp, phẫu thuật có thể thực hiện qua nội soi hoặc làm phẫu thuật mở.
Dán cơ Kinesio Taping
Băng dán Kinesio Taping là loại băng dán thể thao hỗ trợ vận động, được sử dụng rộng rãi bởi các vận động viên trên toàn thế giới. Sản phẩm này thường dùng để chữa trị các chấn thương và cải thiện phong độ khi thi đấu thể thao.
Tại Optimal365 Chiropractic, băng dán Kinesio Taping được dán lên vùng cơ bị đau giúp nâng đỡ cơ, tạo sức bền, cho phép vận động tối đa. Từ đó giảm nguy cơ chấn thương và giảm đau, sưng viêm hiệu quả.
Vật lý trị liệu
Tại Optimal365 Chiropractic, người bị bong gân cổ tay sẽ được áp dụng phương pháp vật lý trị liệu công nghệ cao kết hợp trị liệu cơ chuyên sâu giúp nhanh chóng giảm đau, tiêu sưng viêm cấp tốc, phục hồi cơ xương khớp bị tổn thương và tăng cường sức mạnh, độ dẻo dai của cơ bắp. Cụ thể:
- Trị liệu công nghệ cao : Sử dụng công nghệ tiên tiến như điện xung, laser công suất cao, tecar, điều trị bằng sóng xung kích shockwave therapy, máy kéo giãn cột sống, máy điều trị laser giúp giảm tình trạng đau nhức và sưng viêm ở khu vực bong gân cổ tay. Ngăn ngừa tình trạng phù nề, giúp kiểm soát viêm cơ xương khớp và hạn chế biến chứng tái phát. Sử dụng máy móc phá vỡ co thắt cơ tầng sâu, tăng sinh collagen, đẩy nhanh quá trình phục hồi hiệu quả gấp 5 lần.
- Trị liệu cơ chuyên sâu : Giải tỏa các điểm trigger point, giúp giảm co cứng và xơ hóa, giảm đau tại vùng cổ tay bị bong gân. Đồng thời giúp cải thiện sức mạnh và độ linh hoạt của nhóm cơ cổ tay. Tăng quá trình tuần hoàn dinh dưỡng, đưa máu và oxy về vùng cơ tổn thương để đẩy nhanh quá trình phục hồi cơ xương khớp.
Những phác đồ trị liệu được thiết kế cá nhân hóa phụ thuộc vào tình trạng bong gân cổ tay của từng bệnh nhân, nhằm đạt được hiệu quả điều trị tối ưu và hỗ trợ nhanh chóng trong quá trình phục hồi.
Bài tập phục hồi chức năng
Để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu sau khi bị bong gân cổ tay, bệnh nhân nên thực hiện các bài tập phục hồi chức năng là điều vô cùng cần thiết. Các bài tập phục hồi chức năng giúp giảm đau, giảm sưng, tăng cường sức mạnh, độ linh hoạt của cổ tay, cải thiện tuần hoàn máu và ngăn ngừa biến chứng. Nhờ đó, người bệnh có thể nhanh chóng phục hồi chức năng, trở lại các hoạt động hàng ngày và giảm thiểu nguy cơ tái phát chấn thương. Các bài tập đơn giản như gấp duỗi cổ tay, xoay cổ tay, hay sử dụng bóng tennis đều có thể giúp ích rất nhiều trong quá trình phục hồi.
Tại Optimal365 Chiropractic, chúng tôi tự hào là đơn vị tiên phong trong việc áp dụng phương pháp trị liệu thần kinh cột sống Chiropractic để điều trị bong gân cổ tay. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa đến từ Mỹ có hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành, cùng đội ngũ kỹ thuật viên giỏi chuyên môn, chúng tôi cam kết quá trình chẩn đoán và điều trị chính xác và hiệu quả nhất.
Chúng tôi hiểu rằng mỗi khách hàng đều có tình trạng sức khỏe riêng biệt. Do đó, mỗi bài tập phục hồi chứng năng tại Optimal365 Chiropractic được thiết kế cá nhân hóa, phù hợp với nhu cầu cụ thể của từng bệnh lý. Ngoài việc tập trung vào giảm đau, giảm các triệu chứng khó chịu, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa của chúng tôi còn đi sâu tìm hiểu và điều trị tận gốc nguyên nhân gây ra vấn đề, từ đó cung cấp các liệu pháp điều trị chính xác, hỗ trợ quá trình phục hồi nhanh chóng và mang lại trải nghiệm điều trị tốt nhất cho khách hàng.
Những điều cần tránh khi điều trị bong gân cổ tay
Hiện nay có không ít người bệnh còn chủ quan khi bị bong gân ở cổ tay nên đã tự điều trị bong gân cổ tay tại nhà theo các bài thuốc truyền miệng, mẹo dân gian chưa qua kiểm chứng. Trên thực tế, nếu chữa bong gân cổ tay sai cách có thể khiến tình trạng bong gân ngày càng nghiêm trọng hơn.
Tránh điều trị bằng phương pháp dân gian
Nhiều người thường tìm đến các phương pháp dân gian để điều trị bong gân cổ tay với hy vọng nhanh chóng giảm đau và sưng tấy. Tuy nhiên, việc tự ý áp dụng các bài thuốc dân gian có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các phương pháp này thường chưa được kiểm chứng về mặt khoa học, có thể gây ra các phản ứng phụ không mong muốn như dị ứng, nhiễm trùng hoặc thậm chí làm tình trạng tổn thương trở nên nghiêm trọng hơn.
Tránh thoa rượu, dầu và cao nóng
Nhiều người cho rằng dùng rượu, dầu hoặc cao nóng sẽ có tác dụng giảm đau khi bị bong gân cổ tay . Trên thực tế, cách làm này chỉ phù hợp với các trường hợp gãy xương. Ngược lại, khi thoa dầu, cao, rượu nóng lên vùng dây chằng bong gân có thể khiến tổn thương nghiêm trọng hơn, làm teo cơ, cứng khớp, hạn chế vận động khớp sau này vì chất nóng gây kích thích khiến mạch máu giãn, chảy máu nhiều hơn.
Biện pháp phòng ngừa bong gân cổ tay tại nhà hiệu quả
Để phòng ngừa tình trạng bong gân ở cổ tay, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Hạn chế thực hiện các hoạt động có thể gây chấn thương cổ tay.
- Khởi động cẩn thận, đúng cách trước khi tập luyện, chơi thể thao.
- Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như đai đeo bảo vệ cổ tay, bao đeo cổ tay,…
- Cho cơ thể nghỉ ngơi để phục hồi sức khỏe sau khi hoạt động ở cường độ cao.
- Nếu cổ tay bị đau cần ngừng tất cả các hoạt động.
- Hạn chế đứng trên ghế, bàn.
- Dọn dẹp không gian sinh hoạt, làm việc để hạn chế nguy cơ vấp ngã.
- Nếu gặp khó khăn khi đi lại có thể sử dụng gậy chống hoặc khung tập đi.
Trên đây là những chia sẻ của Optimal365 Chiropractic về các biện pháp phục hồi khi bị bong gân ở cổ tay mà bạn có thể tham khảo. Nhìn chung, bong gân cổ tay là loại chấn thương rất phổ biến, dễ chuyển biến nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Chính vì vậy, mỗi người cần biết cách sơ cứu phù hợp để hỗ trợ giảm đau, phục hồi chức năng vận động của tay và nhanh chóng trở lại cuộc sống thường ngày.
Nguồn tài liệu tham khảo tại đây:
1. American Society for Surgery of the Hand. (n.d.). Wrist sprains. https://www.assh.org/handcare/condition/sprained-wrist
2. Lee, D. J., & Elfar, J. C. (2015). Carpal ligament injuries, pathomechanics, and classification. Hand Clinics, 31(3), 389-398. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4514919/
3. May Jr, D. D., & Varacallo, M. (2022). Wrist sprain. In StatPearls [Internet]. Treasure Island, FL: StatPearls Publishing. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31855358/