Viêm bao gân cổ tay là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau và hạn chế vận động ở vùng cổ tay. Tình trạng này thường xuất hiện ở những người có tần suất sử dụng cổ tay cao như nhân viên văn phòng, phụ nữ sau sinh, người chơi thể thao hoặc người làm việc thủ công. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, viêm bao gân cổ tay có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động.
Vậy viêm bao gân cổ tay là gì? Ai dễ mắc phải? Làm sao để nhận biết và điều trị đúng cách?
Viêm bao gân cổ tay là gì?
Viêm bao gân cổ tay là tình trạng lớp mô bao quanh các gân ở vùng cổ tay bị viêm, gây đau, sưng và hạn chế vận động. Bao gân là một cấu trúc dạng màng mỏng, có chức năng bảo vệ gân và tạo điều kiện cho gân di chuyển trơn tru trong quá trình vận động cổ tay. Khi lớp bao này bị tổn thương, sự cọ xát giữa gân và bao gân tăng lên, dẫn đến kích ứng và viêm.
Một trong những thể phổ biến của bệnh là hội chứng De Quervain, xảy ra khi các bao gân điều khiển ngón cái bị viêm, gây đau ở mặt ngoài cổ tay gần gốc ngón cái.
Về cấu tạo giải phẫu, cổ tay bao gồm các thành phần chính như xương quay, xương trụ, các xương cổ tay nhỏ, cùng hệ thống dây chằng và dải mô liên kết. Các gân vốn là mô liên kết chắc khỏe cấu tạo chủ yếu từ collagen, có vai trò gắn cơ vào xương và truyền lực khi vận động. Bao quanh các gân là lớp thanh mạc (bao gân), giúp gân di chuyển mượt mà trong quá trình vận động. Khi bao gân bị viêm, quá trình trượt gân trở nên cản trở, gây đau và giảm chức năng vận động cổ tay.
Triệu chứng nhận biết viêm bao gân cổ tay
Triệu chứng của viêm bao gân cổ tay thường biểu hiện rõ ràng trong các hoạt động hằng ngày và có thể tiến triển nặng hơn nếu không được can thiệp kịp thời. Dưới đây là các biểu hiện lâm sàng điển hình:
- Đau khu trú tại mặt ngoài cổ tay, đặc biệt gần gốc ngón cái. Cơn đau có thể xuất hiện âm ỉ lúc đầu nhưng tăng dần khi cổ tay vận động hoặc chịu tải.
- Cảm giác đau rõ rệt khi thực hiện các thao tác như xoay cổ tay, cầm nắm, nâng đỡ hoặc mang vật nặng. Những hoạt động đơn giản như đánh máy, sử dụng chuột máy tính, bế con hay mở nắp chai cũng có thể làm tăng cường độ đau.
- Vùng cổ tay bị ảnh hưởng có thể sưng nhẹ, kèm cảm giác căng tức hoặc đau khi ấn vào. Triệu chứng này thường đi kèm với viêm cấp tính hoặc giai đoạn tiến triển.
- Một số trường hợp ghi nhận cảm giác lục cục hoặc tiếng rít nhẹ khi cử động cổ tay. Đây là dấu hiệu của tình trạng ma sát bất thường giữa gân và bao gân đang bị viêm.
- Giảm lực cầm nắm, cổ tay yếu và kém linh hoạt. Người bệnh thường cảm thấy khó khăn trong các thao tác đòi hỏi sự chính xác hoặc lực ổn định ở bàn tay.
- Triệu chứng tăng lên rõ rệt trong những ngày đầu vận động nhiều, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau thời gian nghỉ ngơi dài. Điều này phản ánh tình trạng viêm có thể đã ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của mô gân và bao gân.
Phương pháp chẩn đoán viêm bao gân cổ tay
Chẩn đoán viêm bao gân cổ tay thường bắt đầu bằng việc khai thác triệu chứng lâm sàng và kiểm tra thực thể. Bác sĩ sẽ quan sát vùng cổ tay có biểu hiện sưng, đỏ, đau khi vận động hay không, đồng thời ghi nhận cảm giác đau nhói khi thực hiện các cử động thường ngày như xoay cổ tay, nắm tay hoặc cầm nắm vật.
Để tăng độ chính xác trong chẩn đoán, các phương pháp cận lâm sàng có thể được chỉ định, đặc biệt là trong trường hợp nghi ngờ có tổn thương phức tạp hoặc chấn thương kèm theo. Siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) giúp đánh giá rõ ràng hơn về hình dạng, vị trí và mức độ tổn thương của gân và bao gân. Tuy nhiên, các kỹ thuật hình ảnh này không phải là lựa chọn ưu tiên đầu tiên, mà thường được sử dụng khi có dấu hiệu không điển hình, đau kéo dài, hoặc nghi ngờ có bệnh lý phối hợp.
Trong lâm sàng, một số động tác kiểm tra chức năng đơn giản thường được bác sĩ sử dụng để hỗ trợ chẩn đoán. Một trong những test phổ biến là nghiệm pháp Finkelstein, được thực hiện theo ba bước:
- Bước 1: Gập ngón cái vào trong lòng bàn tay
- Bước 2: Nắm bốn ngón tay còn lại lại để tạo thành nắm đấm
- Bước 3: Gập cổ tay về phía ngón út (hướng trụ)
Nếu động tác này gây ra cảm giác đau rõ ở vùng mặt ngoài cổ tay, gần gốc ngón cái, thì khả năng cao là đang có hiện tượng viêm bao gân dạng duỗi, thường gặp trong hội chứng De Quervain.
Dựa trên biểu hiện lâm sàng và kết quả từ các bước thăm khám chức năng, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán xác định và định hướng hướng điều trị phù hợp, đồng thời phân biệt với các bệnh lý khác có biểu hiện tương tự như viêm khớp, hội chứng ống cổ tay hoặc tổn thương dây chằng.
Những ai dễ mắc viêm bao gân cổ tay?
Viêm bao gân cổ tay không phải là bệnh lý khởi phát ngẫu nhiên mà thường liên quan đến yếu tố nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt và cơ chế vận động lặp lại tại cổ tay. Dưới đây là các nhóm đối tượng có nguy cơ cao:
1. Phụ nữ sau sinh hoặc thường xuyên bế trẻ
Phụ nữ sau sinh là nhóm dễ bị tổn thương vùng cổ tay do phải thực hiện liên tục các thao tác xoay, nâng và giữ trẻ. Những chuyển động này làm tăng áp lực lên bao gân vùng ngón cái và mặt ngoài cổ tay. Đây là đối tượng thường gặp nhất trong các ca viêm bao gân dạng duỗi, còn gọi là hội chứng De Quervain.
2. Nhân viên văn phòng
Tần suất sử dụng cổ tay cao khi đánh máy, sử dụng chuột và thiết bị công nghệ kéo dài, kết hợp với tư thế ngồi không đúng, làm tăng nguy cơ vi chấn thương vùng gân và bao gân. Vận động lặp đi lặp lại trong thời gian dài mà không được nghỉ ngơi hợp lý sẽ dẫn đến kích ứng và viêm.
3. Người chơi thể thao hoặc tập gym cường độ cao
Các môn thể thao như cầu lông, tennis, bóng bàn hoặc nâng tạ đòi hỏi cổ tay hoạt động linh hoạt và chịu lực lớn. Nếu tập luyện sai kỹ thuật, không khởi động đầy đủ hoặc không có thời gian phục hồi giữa các buổi tập, bao gân dễ bị tổn thương do quá tải.
4. Người làm nghề thủ công, nội trợ hoặc lao động tay chân
Công việc đòi hỏi vận động cổ tay lặp đi lặp lại như cắt gọt, vặn xoay, nhấc vật nặng hoặc dọn dẹp có thể tạo ra áp lực kéo dài lên các bao gân nhỏ quanh cổ tay. Đây là nguyên nhân thường gặp trong các trường hợp viêm bao gân ở người trẻ tuổi có cường độ lao động cao.
5. Người lớn tuổi
Theo thời gian, cấu trúc gân và bao gân suy giảm về chất lượng do thoái hóa. Hàm lượng collagen trong mô gân giảm, tuần hoàn kém và độ đàn hồi thấp khiến bao gân dễ bị viêm kể cả khi vận động ở mức độ trung bình. Viêm bao gân ở người cao tuổi thường liên quan đến yếu tố thoái hóa hơn là chấn thương cơ học cấp tính.
Khi nào nên đi khám?
Người bệnh được khuyến cáo nên thăm khám với bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ viêm bao gân cổ tay, đặc biệt nếu các triệu chứng không cải thiện sau vài ngày nghỉ ngơi hoặc chăm sóc tại nhà.
Viêm bao gân cổ tay có xu hướng tiến triển nhanh nếu không được điều trị đúng cách, dẫn đến tổn thương lan rộng tại các gân vùng cổ tay. Khi quá trình viêm trở nên nghiêm trọng, người bệnh không chỉ bị hạn chế vận động mà còn gặp khó khăn trong các hoạt động hằng ngày như cầm nắm, viết, đánh máy hoặc nâng vật nhẹ.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, tình trạng viêm kéo dài có thể trở thành yếu tố nguy cơ thúc đẩy các biến chứng cơ xương khớp nghiêm trọng hơn như:
- Đứt hoặc rách gân
- Cứng khớp kéo dài do xơ hóa mô mềm
- Nhiễm trùng thứ phát lan rộng, đặc biệt ở bệnh nhân có nền miễn dịch suy giảm
Những biến chứng này không chỉ làm giảm chất lượng sống mà còn có thể đòi hỏi can thiệp phẫu thuật hoặc điều trị dài hạn nếu phát hiện muộn.
Điều trị viêm bao gân cổ tay như thế nào?
Phần lớn các trường hợp viêm bao gân cổ tay có thể được kiểm soát hiệu quả bằng các phương pháp điều trị đơn giản, tập trung vào việc giảm triệu chứng đau, cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa tổn thương tiến triển. Trong hầu hết các phác đồ điều trị, nghỉ ngơi đóng vai trò thiết yếu, giúp giảm áp lực lên các cấu trúc đang bị viêm và hỗ trợ phục hồi.
Các phương pháp điều trị thường được áp dụng bao gồm:
- Nghỉ ngơi hợp lý, tránh lặp lại các động tác gây căng thẳng lên cổ tay như xoay, nâng, hoặc cầm nắm liên tục.
- Chườm nóng hoặc chườm ấm vùng viêm, giúp làm dịu cảm giác căng tức, hỗ trợ tuần hoàn và giảm đau tại chỗ.
- Luyện tập các bài co – duỗi cổ tay nhẹ nhàng dưới sự hướng dẫn chuyên môn, nhằm duy trì biên độ vận động và hạn chế tình trạng cứng khớp.
- Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) bằng đường uống hoặc thoa tại chỗ để kiểm soát tình trạng viêm cấp tính.
- Áp dụng kỹ thuật kích thích thần kinh điện qua da (TENS), một phương pháp vật lý trị liệu không xâm lấn có tác dụng giảm đau hiệu quả trong nhiều trường hợp viêm gân, bao gân.
- Đeo nẹp hoặc dụng cụ cố định cổ tay tạm thời để giảm lực cơ học tác động lên gân, đặc biệt khi có dấu hiệu sưng tấy hoặc giảm chức năng vận động đáng kể.
- Vật lý trị liệu phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn sau điều trị cấp, giúp tăng cường sức mạnh cơ vùng cổ tay, cải thiện độ linh hoạt và giảm nguy cơ tái phát.
Viêm bao gân cổ tay thường đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị bảo tồn nếu được can thiệp sớm và đúng cách. Kết hợp giữa nghỉ ngơi, dùng thuốc, hỗ trợ bằng vật lý trị liệu và hướng dẫn điều chỉnh vận động phù hợp sẽ mang lại hiệu quả điều trị bền vững, giúp khôi phục khả năng sử dụng cổ tay trong sinh hoạt hằng ngày.
Tại Optimal365 Chiropractic, người bệnh được tiếp cận phác đồ điều trị không dùng thuốc, kết hợp giữa trị liệu thần kinh cột sống (Chiropractic) và vật lý trị liệu chuyên sâu, được xây dựng theo từng mức độ tổn thương cụ thể. Phương pháp điều trị tại đây tập trung vào việc giảm đau hiệu quả, phục hồi chức năng vận động cổ tay, điều chỉnh sai lệch cơ học nếu có, đồng thời ngăn ngừa tái phát thông qua các bài tập tăng cường và tư vấn điều chỉnh thói quen vận động.
>> Bạn có thể xem video dưới đây về một trường hợp tê bì tay được bác sĩ tại Optimal365 Chiropractic thăm khám, chẩn đoán và điều trị theo tình trạng cá nhân hóa:
Kết luận
Viêm bao gân cổ tay là bệnh lý cơ xương khớp thường gặp ở người trẻ tuổi, đặc biệt là mẹ bỉm sữa, dân văn phòng và người lao động sử dụng cổ tay nhiều. Việc phát hiện và điều trị sớm không chỉ giúp giảm đau nhanh chóng mà còn ngăn ngừa những ảnh hưởng lâu dài đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.
Nếu bạn đang có dấu hiệu đau cổ tay kéo dài, đừng chần chừ. Hãy chủ động đi khám và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Đặt lịch thăm khám tại Optimal365 Chiropractic để được đội ngũ chuyên gia cơ xương khớp hỗ trợ kịp thời bằng các phương pháp điều trị không dùng thuốc – an toàn – cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.
