Hiện nay, tỷ lệ thoát vị đĩa đệm đang ngày càng tăng cao ở người trung niên và cao tuổi, chiếm từ 60-80%. Với tâm lý chủ quan trước những cơn đau xuất hiện thoáng qua, bệnh nhân thoát vị đĩa đệm thường đến điều trị khi tình trạng đã tiến triển nặng. Điều này cho thấy sự phổ biến của bệnh lý và tầm quan trọng của việc chẩn đoán cũng như điều trị kịp thời. Do đó, việc hiểu rõ hơn về các loại thoát vị đĩa đệm thường gặp, phân biệt và nhận thức rõ mức độ nguy hiểm của bệnh lý là điều vô cùng quan trọng.
Vậy thoát vị đĩa đệm bao gồm các thể gì? Hãy cùng Optimal365 Chiropractic tìm hiểu ngay trong bài viết sau đây.
>>> Xem thêm bài viết liên quan: Làm Thế Nào Để Giảm Triệu Chứng Thoát Vị Đĩa Đệm
1. Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
1.1. Dấu hiệu nhận biết
Dấu hiệu lâm sàng
Đau nhức diện rộng: Cơn đau thường lan tỏa từ vùng cổ xuống vai và đôi khi lan sang cả tay và các đầu ngón tay. khiến người bệnh đau nhức.
Tê ngứa ở tay và chân: làm giảm sự truyền tải của tín hiệu cảm giác. Bệnh nhân có thể cảm thấy tê, châm chọc hoặc ngứa ở các vùng da của tay và chân.
Hạn chế vận động: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi cố gắng quay đầu, nghiêng cổ hoặc thực hiện các chuyển động khác trong vùng này. Hạn chế vận động này có thể gây ra sự không thoải mái và làm giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Yếu Cơ: Cảm thấy cơ bắp yếu đuối, khó khăn trong việc nắm đồ vật hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày đòi hỏi sức mạnh từ cổ và vai.
Dấu hiệu cận lâm sàng
Khi chụp cộng hưởng từ MRI, chúng ta sẽ thấy rõ những dấu hiệu sau:
Đĩa Đệm Không Nằm Đúng Vị Trí: Thông thường, đĩa đệm sẽ bị chèn ra trước hoặc sau so với vị trí thông thường, hoặc có thể chèn vào thân đốt sống gây ra sự thay đổi về hình dạng và cấu trúc của cột sống cổ.
Phát Hiện Khối Nhân Nhầy Thoát Ra Khỏi Vị Trí Thông Thường: Khối nhân nhầy này có thể bị thoát ra ngoài hoặc bị nứt rạn, gây ra áp lực lên các cấu trúc xung quanh như dây thần kinh và mô liên kết.
Cột Sống Cổ Cong Vẹo : Khi chụp MRI, có thể nhìn thấy rõ ràng sự cong vẹo của cột sống cổ do ảnh hưởng của thoát vị đĩa đệm. Đây là kết quả của sự mất chất lượng và sự suy giảm chức năng của đĩa đệm.
Rễ Dây Thần Kinh Hoặc Tủy Sống Bị Chèn Ép: Các dấu hiệu này bao gồm sự biến dạng của rễ dây thần kinh hoặc tủy sống, dẫn đến các triệu chứng như đau và tê trong vùng cổ, vai và cánh tay.
1.2. Mức độ nguy hiểm
Thiếu máu não
Trong các trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ tiến triển nặng, sự chèn ép của đĩa đệm có thể gây ra áp lực lên các mạch máu trong vùng cổ, dẫn đến tình trạng thiếu máu não. Đây là một biến chứng nguy hiểm và có thể gây ra các triệu chứng như: chóng mặt, hoa mắt, khó chịu, và trong trường hợp nghiêm trọng hơn, có thể dẫn đến đột quỵ.
Một nghiên cứu mới đây của Viện Y học Quốc gia Pháp (INSERM) cho thấy rằng tỷ lệ các trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ gây ra thiếu máu não tăng lên đáng kể trong những năm gần đây, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Theo số liệu từ nghiên cứu, có khoảng 20% số ca thoát vị đĩa đệm cổ nặng đều có nguy cơ thiếu máu não cao.
Hẹp ống sống cổ
Một trong những biến chứng nghiêm trọng tiếp theo phải kể đến của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là hẹp ống sống cổ. Khi đĩa đệm dịch chuyển và bị biến dạng, nó có thể gây ra sự co hẹp hoặc chèn ép vào ống sống cổ. Hẹp ống sống cổ có thể làm giảm lưu lượng máu và gây tổn thương tủy sống, gây ra các triệu chứng như đau cổ, giảm cảm giác, hoặc tê liệt tay.
Hội chứng chèn ép tủy
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có nguy cơ cao dẫn đến tình trạng suy giảm hoặc mất chức năng của các dây thần kinh trung ương, gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng như: mất cảm giác, khó điều khiển cơ bắp và thậm chí là tử vong.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Y tế Cộng đồng Mỹ (CDC), hơn 30% trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ nặng đã gây ra các biến chứng liên quan đến hội chứng chèn ép tủy, trong đó có tỷ lệ ca mất chức năng thần kinh trung ương vô cùng cao.
Liệt vĩnh viễn
Trong những trường hợp nghiêm trọng và không được chữa trị kịp thời, thoát vị đĩa đệm cổ có thể dẫn đến liệt vĩnh viễn ở các vùng cổ và chi. Theo nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội, tỷ lệ số ca bệnh mất chức năng vĩnh viễn do thoát vị đĩa đệm cổ đã tăng trong những năm gần đây, điều này gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
2. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
2.1. Dấu hiệu nhận biết
Dấu hiệu lâm sàng
Giai đoạn đau cấp tính: Trong giai đoạn này, người bệnh thường trải qua những cơn đau lưng đột ngột và cấp tính. Dấu hiệu phổ biến bao gồm:
Đau lưng cấp tính: Đau lưng đột ngột và nghiêm trọng, thường xuất hiện sau khi làm một động tác nặng hoặc không đúng cách.
Vùng đau lan ra: Đau có thể lan ra từ lưng, qua mông, đùi và thậm chí xuống chân.
Giảm khả năng vận động: Đau có thể làm giảm khả năng vận động của người bệnh, đặc biệt là khi cố gắng nghiêng hoặc quay người.
Số liệu thống kê: Theo một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, khoảng 90% trường hợp thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng bắt đầu bằng cơn đau cấp tính.
Giai đoạn chèn ép rễ: Hiện có khoảng 10-15% trường hợp thoát vị đĩa đệm phát triển thành giai đoạn chèn ép rễ, gây ra các triệu chứng như tê liệt và yếu mạnh cơ bắp. Khi thoát vị đĩa đệm gây ra áp lực lên các dây thần kinh gốc ở cột sống thắt lưng, người bệnh thường trải qua các triệu chứng sau:
Cảm giác tê liệt hoặc giảm cảm giác: Cảm giác tê liệt hoặc giảm cảm giác có thể xuất hiện ở mông, đùi, chân hoặc ngón chân.
Yếu mạnh cơ bắp: Người bệnh có thể cảm thấy cơ bắp yếu mềm hoặc suy giảm sức mạnh ở chân hoặc ngón chân.
Giảm phạm vi chuyển động: Khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày như cúi xuống, quay người hoặc đi lại có thể bị hạn chế.
Dấu hiệu cận lâm sàng
Đối với các dấu hiệu cận lâm sàng của thoát vị đĩa đệm, thường được nhận thấy rõ triệu chứng khi người bệnh tiến hành chụp x-quang và chụp cộng hưởng từ MRI, cụ thể:
Chụp X-quang Quy ước: Thông qua chụp X-quang, bác sĩ có thể nhận biết những dấu hiệu cận lâm sàng của thoát vị đĩa đệm như:
Giảm khoảng cách giữa các đốt sống: Giảm khoảng cách giữa các đốt sống có thể là dấu hiệu của thoát vị đĩa đệm.
Gai cột sống: Có thể thấy gai cột sống bên cạnh vùng thoát vị, cho thấy phản ứng viêm hoặc biến đổi cấu trúc.
Xuất hiện cột sống biến dạng: Sự biến dạng cột sống có thể là dấu hiệu của viêm loét hoặc thoát vị đĩa đệm.
Chụp Cộng hưởng từ MRI (Magnetic Resonance Imaging): MRI là công cụ chẩn đoán tiên tiến hơn và phổ biến trong việc xác định thoát vị đĩa đệm. Nó cung cấp hình ảnh rõ ràng về cấu trúc mềm như đĩa đệm, dây thần kinh và mô mềm xung quanh. MRI cho phép bác sĩ:
Xác định vị trí và kích thước của thoát vị đĩa đệm: MRI cung cấp thông tin chi tiết về vị trí của đĩa đệm và mức độ thoát vị, giúp bác sĩ quyết định phương pháp điều trị phù hợp.
Đánh giá tình trạng dây thần kinh: MRI cho phép đánh giá được mức độ chèn ép lên dây thần kinh và các biến đổi của nó, giúp dự đoán về triệu chứng và điều trị.
2.2. Mức độ nguy hiểm
Tiểu tiện không tự chủ
Một trong những biến chứng đáng lo ngại của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng đó là tình trạng tiểu tiện không tự chủ. Do áp lực từ đĩa đệm đè nén lên dây thần kinh ảnh hưởng đến hệ thần kinh chịu trách nhiệm điều khiển bàng quang và hậu môn sẽ khiến chức năng của cơ tròn bị rối loạn, khiến người bệnh mất đi khả năng tự chủ, kiểm soát tiểu tiện của cơ thể.
Điều này không chỉ gây ra sự bất tiện mà còn có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe liên quan khác như: Viêm nhiễm đường tiểu và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tiểu tiện.
Chú thích: Cơ tròn là cơ giúp con người có thể điều khiển và kiểm soát quá trình đại, tiểu tiện
Nghiên cứu của Viện Y học Quân sự (VAMS) đã chỉ ra rằng khoảng 10-15% bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gặp phải vấn đề này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và sự tự tin của người bệnh.
Liệt, tàn phế
Tính đến năm 2023, bệnh viện Trung ương đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể về số lượng bệnh nhân mắc thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gặp tình trạng liệt hoặc tàn phế so với các năm trước đó.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể dẫn đến tình trạng liệt hoặc tàn phế ở các phần của cơ thể dưới. Khi đĩa đệm thoát vị và áp lực lên dây thần kinh, có thể xảy ra tổn thương dây thần kinh hoặc gây ra viêm tác động đến sự vận động của các cơ bắp và khả năng cảm giác khiến người bệnh mất khả năng đi lại.
Teo cơ chi
Một biến chứng khác của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là teo cơ chi, tức là sự suy giảm hoặc mất đi chức năng của các cơ bắp ở chi dưới. Khi dây thần kinh bị áp lực do đĩa đệm thoát vị đè nén sẽ ảnh hưởng đến khả năng điều khiển và hoạt động của cơ bắp, dẫn đến teo cơ chi.
Các nghiên cứu đã ghi nhận mối liên quan giữa thoát vị đĩa đệm và teo cơ chi ở một số bệnh nhân, đặc biệt là ở những người trải qua giai đoạn nặng nề của bệnh và kết quả chiếm tới 65% bệnh nhân gặp phải biến chứng teo cơ chi do tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Rối loạn cảm giác
Rối loạn cảm giác là hậu quả của áp lực đè lên dây thần kinh. Như chúng ta đã biết, dây thần kinh là cơ quan truyền tín hiệu đến não bộ, giúp con người cảm nhận được đa dạng các loại cảm giác. Tuy nhiên, khi dây thần kinh bị áp lực đè lên, tín hiệu không thể được truyền đến não bộ một cách chính xác, dẫn đến tình trạng rối loạn cảm giác.
Hiện nay, có hơn 40% số lượng bệnh nhân mắc thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gặp các triệu chứng rối loạn cảm giác như: Nóng lạnh thất thường, tê bì và đau nhức.
3. Các phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm
3.1. Sử dụng thuốc giảm đau
Phương pháp này thường được sử dụng để giảm đau và giảm viêm trong thoát vị đĩa đệm. Thuốc thường được kê đơn là các dạng thuốc gốc Paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen.
Nhược điểm: Mặc dù thuốc giảm đau có thể giảm cơn đau tạm thời, nhưng chúng không giải quyết nguyên nhân gốc rễ của tình trạng thoát vị. Hơn nữa, khi sử dụng dài hạn có thể gây ra các tác dụng phụ như tổn thương dạ dày, suy thận.
Đặc biệt khi sử dụng thuốc giảm đâu, bạn nên tuân thủ liều lượng và sử dụng thuốc được kê đơn bởi cơ sở Y khoa uy tín. Trên thực tế, theo Tạp chí Bảo hiểm xã hội về Biến chứng nguy hiểm do chỉ định dùng thuốc không tuân thủ quy trình chuyên môn đã ghi nhận: "Các trường hợp người bệnh nhập viện với những biến chứng nguy hiểm có thể gây tử vong do không tuân thủ chuyên môn, tiêm thuốc giảm đau tại các cơ sở tư nhân"
Việc sử dụng thuốc giảm đau như Paracetamol và NSAIDs trong điều trị thoát vị đĩa đệm chỉ cho thấy hiệu quả trong việc giảm đau trong thời gian ngắn và có thể gây ra các vấn đề về dạ dày, rối loạn tiêu hóa, đặc biệt là ở những người sử dụng thuốc lâu dài.
3.2. Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm
Phẫu thuật có thể được xem xét khi các phương pháp không phẫu thuật không hiệu quả. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm loại bỏ phần đĩa đệm thoát vị hoặc ghép đĩa đệm nhân tạo.
Nhược điểm: Phẫu thuật có thể mang lại kết quả tích cực nhưng cũng có nguy cơ cao và có thể gây ra các vấn đề sau phẫu thuật như nhiễm trùng, thoái hóa đĩa đệm, hoặc thậm chí làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm trở lại. Số liệu thống kê ở Việt Nam cho thấy, có khoảng 10% - 20% ca phẫu thuật thoát vị gặp phải các vấn đề hậu phẫu như nhiễm trùng hoặc tái phát thoát vị đĩa đệm.
3.3. Tiêm Corticosteroid ngoài màng cứng cột sống
Tiêm corticosteroid được xem là thủ thuật xâm lấn tối thiểu, sẽ dùng kim nhỏ tiêm thuốc vào khoang màng cứng.
Nhược điểm: Mặc dù tiêm corticosteroid có thể giúp giảm đau tạm thời, nhưng không phải tất cả các trường hợp đều mang lại hiệu quả tích cực. Ngoài ra, còn dẫn đến các nguy cơ cao về tác dụng phụ như nhiễm trùng, hoặc thậm chí làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm trở lại.
3.4. Trị liệu thần kinh cột sống bằng phương pháp Chiropractic
Chiropractic là một phương pháp không phẫu thuật, không sử dụng thuốc và tập trung vào việc điều chỉnh cấu trúc của cột sống để cải thiện sự chuyển động và giảm căng thẳng trên đĩa đệm. Bằng cách thực hiện các kỹ thuật nắn chỉnh nhẹ nhàng, Chiropractic giúp điều chỉnh trong cột sống và hệ thần kinh liên quan, cải thiện sự lưu thông máu, giảm viêm và đồng thời giảm đau.
Viện Y học ứng dụng Việt Nam đã khảo sát và đánh giá hiệu quả của Chiropractic trong điều trị thoát vị đĩa đệm. Kết quả của nghiên cứu này cho thấy rằng sau liệu trình Chiropractic, bệnh nhân có sự cải thiện đáng kể trong mức độ đau và khả năng vận động của bệnh nhân. Không chỉ vậy, tỷ lệ báo cáo về sự giảm đau và cải thiện chức năng sau liệu pháp Chiropractic đạt mức cao, đồng thời không có bất kỳ tác dụng phụ nào đáng kể được ghi nhận.
>>> Xem thêm bài viết liên quan: TOP 3 Bí Quyết Chăm Sóc Đặc Biệt: Lời Khuyên Cho Người Bị Thoát Vị Đĩa Đệm
Optimal365 Chiropractic là một trong những phòng khám tiên phong tại Việt Nam áp dụng phương pháp chiropractic vào điều trị thoát vị đĩa đệm và các vấn đề liên quan đến cơ xương khớp. Với hệ thống phòng khám hiện đại, tiên tiến và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, phòng khám này đã nhanh chóng thu hút sự quan tâm của người dân và trở thành điểm đến tin cậy cho những ai đang tìm kiếm giải pháp cho vấn đề về sức khỏe cột sống.
Một trong những điểm nổi bật của Optimal365 Chiropractic là đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, với hơn 20 năm hoạt động trong lĩnh vực Chiropractic, và đến từ Mỹ - một trong những quốc gia tiên phong trong việc áp dụng và phát triển phương pháp này. Sự am hiểu sâu sắc về Chiropractic và kinh nghiệm phong phú của đội ngũ bác sĩ tại Optimal365 Chiropractic giúp bệnh nhân cảm thấy yên tâm và tin tưởng vào quy trình điều trị.
Ngoài ra, phòng khám cũng đầu tư vào các thiết bị và công nghệ tiên tiến nhất để đảm bảo việc điều trị được thực hiện hiệu quả và an toàn nhất. Môi trường chuyên nghiệp và thân thiện tại Optimal365 Chiropractic cũng là một yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái và động viên trong quá trình điều trị.
Mỗi loại thoát vị đĩa đệm đều có những đặc điểm riêng, từ các triệu chứng đến cách phát hiện và điều trị. Thông qua việc nắm vững kiến thức về các loại thoát vị đĩa đệm như thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh có thể tự nhận biết và tìm kiếm cho mình phương pháp điều trị phù hợp từ các chuyên gia y tế.
