Bạn có thường xuyên cảm thấy đau nhức cổ, vai gáy đến nỗi khó xoay chuyển đầu? Cơn đau như kim châm, lan xuống cánh tay khiến bạn mất ngủ và mệt mỏi? Đó có thể là dấu hiệu của gai đốt sống cổ – một căn bệnh ngày càng phổ biến đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Theo thống kê, có đến 80% nam giới và 60% phụ nữ trên 50 tuổi bị ảnh hưởng, và tỷ lệ này tăng lên tới 95% khi bước vào tuổi 70. Vậy gai đốt sống cổ là gì, nguyên nhân gây ra căn bệnh và làm thế nào để phòng ngừa cũng như điều trị hiệu quả?
Gai đốt sống cổ là bệnh gì?
Gai đốt sống cổ là một bệnh lý thoái hóa khớp phổ biến, đặc trưng bởi sự xuất hiện của các mấu xương (osteophyte) quanh đốt sống cổ. Quá trình thoái hóa làm giảm độ đàn hồi của đĩa đệm, gây áp lực lên các khớp mặt (facet joints), từ đó kích thích cơ thể tạo ra các osteophyte để cố định khớp. Tuy nhiên, sự phát triển quá mức của các mấu xương này có thể chèn ép lên tủy sống hoặc rễ thần kinh, dẫn đến các triệu chứng như đau nhức, tê bì, yếu cơ ở vùng cổ, vai, cánh tay, và thậm chí gây ảnh hưởng đến khả năng vận động của chi dưới.
Nguyên nhân gây ra bệnh gai đốt sống cổ
Hiện tượng lắng đọng canxi
Gai đốt sống cổ bắt nguồn từ quá trình lắng đọng canxi bất thường tại các khớp và mô liên kết quanh đốt sống. Khi cơ thể lão hóa, quá trình thoái hóa các mô này diễn ra mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các tinh thể canxi. Sự tích tụ các tinh thể này dẫn đến hình thành gai xương, xâm lấn vào ống sống hoặc lỗ liên hợp thần kinh, gây chèn ép lên tủy sống và rễ thần kinh, từ đó xuất hiện các triệu chứng lâm sàng đặc trưng của bệnh.
Viêm xương khớp
Viêm xương khớp, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh gai đốt sống cổ. Khi mắc bệnh viêm khớp, các khớp xương ở cột sống bị viêm nhiễm, sụn khớp bị bào mòn. Để đáp ứng lại tình trạng này, cơ thể sẽ tăng cường sản xuất canxi và các chất khoáng khác để tạo thành các gai xương nhằm cố định khớp. Tuy nhiên, sự hình thành quá mức của các gai xương này sẽ chèn ép lên dây thần kinh, gây ra các triệu chứng đau nhức, tê bì và hạn chế vận động.
Thoái hóa cột sống cổ
Khi tuổi càng lớn, các đĩa đệm và sụn khớp ở cột sống cổ dần bị mòn, giảm đi độ đàn hồi. Quá trình thoái hóa sẽ khiến cho các khớp xương trở nên xơ cứng và dễ bị tổn thương. Khi các gai xương phát triển lớn lên, chúng có thể dẫn đến tình trạng hẹp ống sống, chèn ép tủy sống và rễ thần kinh gây ra các triệu chứng đau nhức, hạn chế vận động.
Bị chấn thương ở vùng cổ
Các chấn thương vùng cổ như tai nạn giao thông hoặc ngã, có thể gây ra các tổn thương trực tiếp lên cột sống, bao gồm gãy xương, rạn đĩa đệm và tổn thương dây chằng. Những tổn thương này làm mất ổn định cột sống, kích thích quá trình viêm và tăng tốc độ thoái hóa khớp. Từ đó, viêm khớp sau chấn thương, kết hợp với việc mất đi các cấu trúc hỗ trợ, tạo điều kiện cho sự hình thành các gai xương và hẹp các khoảng trống trong cột sống, gây chèn ép lên tủy sống và rễ thần kinh, dẫn đến các biến chứng thần kinh nghiêm trọng
Chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống không cân đối là một trong những yếu tố góp phần vào sự hình thành gai đốt sống cổ. Thiếu hụt canxi và vitamin D – những dưỡng chất thiết yếu cho xương chắc khỏe – khiến xương yếu đi, dễ bị tổn thương. Ngoài ra, chế độ ăn quá nhiều muối, chất béo bão hòa cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm khớp và đẩy nhanh quá trình thoái hóa cột sống.
Do lão hóa
Gai đốt sống cổ thường xuất hiện do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Khi tuổi tác tăng lên, các đĩa đệm giữa các đốt sống cổ dần mất đi chất lỏng và độ đàn hồi, dẫn đến suy giảm khả năng hấp thụ sốc và hỗ trợ cấu trúc cột sống. Sự hao mòn này kích thích cơ thể hình thành các gai xương để củng cố cột sống, gây áp lực lên các dây thần kinh, gây đau, cứng cổ và tê hoặc đau lan ra vai và cánh tay.
Một số triệu chứng khi bị gai đốt sống cổ
Các triệu chứng của bệnh gai đốt sống cổ thường xuất hiện do sự chèn ép lên tủy sống hoặc rễ thần kinh bởi các gai xương hình thành. Dưới đây là một số triệu chứng điển hình:
- Đau thần kinh tọa: Đau lan dọc theo một hoặc nhiều rễ thần kinh, thường bắt nguồn từ vùng cổ và lan xuống cánh tay, gây cảm giác tê, ngứa ran và yếu cơ.
- Hội chứng tủy sống cổ: Khi gai xương chèn ép vào tủy sống, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như yếu cơ ở cả hai chân, rối loạn cảm giác ở các chi dưới, rối loạn chức năng đại tiểu tiện.
- Đau cổ cấp tính: Cơn đau cổ dữ dội, xuất hiện đột ngột và tăng lên khi vận động cổ.
- Cứng cổ: Khó khăn trong việc xoay cổ, cúi hoặc ngẩng đầu.
- Đau đầu: Đau đầu căng thẳng hoặc đau nửa đầu có thể xảy ra do căng cơ cổ và chèn ép dây thần kinh.
- Rối loạn cảm giác: Cảm giác tê, ngứa ran, kiến bò ở các ngón tay, bàn tay hoặc vùng vai.
- Yếu cơ: Yếu cơ ở cánh tay, bàn tay, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
- Rối loạn thăng bằng: Mất thăng bằng, chóng mặt.
- Chóng mặt, ù tai: Một số trường hợp có thể xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, ù tai, đặc biệt khi thay đổi tư thế đột ngột.
Lưu ý: Các triệu chứng trên có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ chèn ép của gai xương. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, gai xương có thể chèn ép vào tủy sống gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn như tê liệt, rối loạn cảm giác và thậm chí có thể bị liệt.
Biến chứng nguy hiểm do gai đốt sống cổ
- Thoát vị đĩa đệm: Gai xương phát triển chèn ép vào đĩa đệm, khiến đĩa đệm bị tổn thương và thoát nhân nhầy ra ngoài. Bên cạnh đó, thoát vị đĩa đệm có thể chèn ép dây thần kinh, gây đau, tê bì, yếu cơ ở tay, chân, nặng hơn có thể gây tê liệt.
- Đau dây thần kinh tọa: Khi gai đốt sống gây áp lực lên dây thần kinh tọa, có thể dẫn đến đau lan ra từ cổ xuống lưng dưới và chân, làm giảm khả năng di chuyển.
- Đau dây thần kinh liên sườn: Gai xương có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh liên sườn, gây ra đau ở vùng ngực và lưng, khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và đau nhức.
- Gai đốt sống cổ gây tê liệt: Trong trường hợp nghiêm trọng, khi gai xương gây chèn ép nặng nề lên các dây thần kinh hoặc tủy sống, có thể dẫn đến tê liệt hoặc giảm khả năng vận động ở các vùng bị ảnh hưởng, như tay, cánh tay hoặc chân.
- Hẹp ống sống: Hẹp ống sống cổ là tình trạng ống sống cổ bị thu hẹp lại do sự phát triển của các gai xương. Khi ống sống bị hẹp, tủy sống bị chèn ép, gây ra các triệu chứng như yếu cơ, tê bì, rối loạn cảm giác ở các chi dưới, thậm chí có thể dẫn đến liệt
Những biến chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, vì vậy việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để giảm thiểu rủi ro và cải thiện sức khỏe.
Phác đồ điều trị gai đốt sống cổ tại Optimal365 Chiropractic
Tại Optimal365 Chiropractic, chúng tôi tự hào cung cấp một phác đồ điều trị gai đốt sống cổ toàn diện và hiệu quả. Cụ thể là kết hợp 4 phương pháp tiên tiến hàng đầu mà không cần sử dụng thuốc hay can thiệp xâm lấn. Phác đồ này được thiết kế để giải quyết tận gốc căn nguyên gây bệnh, mang lại sự cải thiện rõ rệt cho bệnh nhân.
- Trị liệu thần kinh cột sống (Nắn chỉnh Chiropractic): giúp khôi phục đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống, điều chỉnh các vấn đề sai lệch liên quan đến cơ, gân, dây chằng và đốt sống. Ngoài ra, phương pháp này còn có khả năng giải phóng dây thần kinh bị chèn ép và tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ quá trình lưu thông dinh dưỡng cho đĩa đệm , từ đó thúc đẩy cơ chế tự chữa lành của cơ thể.
- Trị liệu cơ chuyên sâu: T ập trung vào việc giải tỏa các điểm trigger point, giảm co cứng và xơ hóa cơ bắp, đồng thời cải thiện sức mạnh nhóm cơ góp phần hỗ trợ cột sống cũng như tăng cường tuần hoàn dinh dưỡng.
- Trị liệu công nghệ cao: Chúng tôi sử dụng các thiết bị hiện đại để giảm nhanh cơn đau và viêm do thoát vị đĩa đệm. Phương pháp này còn ngăn ngừa phù nề, chống viêm và phá vỡ co thắt cơ tầng sâu, đồng thời tăng sản sinh collagen, thúc đẩy quá trình phục hồi hiệu quả gấp 5 lần.
- Bài tập phục hồi chức năng: Phương pháp cuối cùng trong phác đồ điều trị của chúng tôi được thiết kế riêng cho từng tình trạng bệnh lý, giúp tăng cường độ linh hoạt và phục hồi chức năng cột sống. Các bài tập này sẽ kích hoạt cơ chế tự chữa lành của cơ thể, ngăn chặn bệnh tái phát và duy trì hiệu quả điều trị lâu dài.
Hy vọng bài viết về gai đốt sống cổ đã giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ từ các phương pháp điều trị đúng c ùng lối sống lành mạnh, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Việc phát hiện và điều trị sớm là chìa khóa để ngăn ngừa tình trạng nghiêm trọng hơn. Đừng để cơn đau ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn.
Nguồn tài liệu tham khảo tại đây:
1. MSD Manuals (APA style): MSD Manuals. (n.d.). Gai đốt sống cổ và bệnh lý thần kinh cột sống cổ. Retrieved from https://www.msdmanuals.com/vi-vn/professional/r%E1%BB%91i-lo%E1%BA%A1n-th%E1%BA%A7n-kinh/b%E1%BB%87nh-l%C3%BD-t%E1%BB%A7y-s%E1%BB%91ng/gai-%C4%91%E1%BB%91t-s%E1%BB%91ng-c%E1%BB%95-v%C3%A0-b%E1%BB%87nh-l%C3%BD-th%E1%BA%A7n-kinh-c%E1%BB%99t-s%E1%BB%91ng-c%E1%BB%95
2. Sức Khỏe & Đời Sống (APA style): Sức Khỏe & Đời Sống. (2023, July 26). Gai đốt sống cổ: Nguyên nhân, biểu hiện, biến chứng và điều trị. Retrieved from https://suckhoedoisong.vn/gai-dot-song-co-nguyen-nhan-bieu-hien-bien-chung-va-dieu-tri-169230726154524904.htm
3. Spine-Health (APA style): Spine-Health. (n.d.). Spinal cord anatomy of the neck. Retrieved from https://www.spine-health.com/conditions/spine-anatomy/spinal-cord-anatomy-neck
4. Innerbody (APA style): Innerbody. (n.d.). Cervical vertebrae (lateral). Retrieved from https://www.innerbody.com/anatomy/skeletal/cervical-vertebrae-lateral